Њзбекистон республикаси олий ва њрта

1. Diniy fanatizm - diniy mutaassiblik bo‘lib, hayotda faqat muayyan qoidalarni ustun deb biladigan, xudo haqidagi haqiqatni o‘ziniki qilib olishga intiladigan, taraqqiyotni, turli fikrlilikni tan olmaydigan, har qanday yangilikni kufrga yo‘yadigan zararli oqim. Bugungi kunda bizning mintaqamizda 1) vahhobiychilik, 2) «Hizbut-tahrir», «Akromiylar» kabi aqidaparastlik oqimlari o‘z g‘oyalarini yoyishga xarakat qilmoqda. Aqida - arabcha e'tiqod qilish ma'nosini bildiradi. Aqidaparastlik - yovuz g‘oya va mafkuralarning eng ko‘p tarqalgan shakli. Aqidaparastlikning teskarisi hurfikrlilikdir. Hurfikrlilik - erkin fikrlash asosida haqiqatni anglash degani. Aqidaparastlik o‘rta asrlarda Farbda inkvizatsiya shaklida namoyon bo‘lgan. Aqidaparastlik bugungi kunda Afg‘oniston, Shimoliy Kavkaz va boshqa mintaqalarda vahhobiylik asosida kurash olib borayotgan oqimlar misol bo‘la oladi.

2. Fashizm - (lotincha «fashio», italyancha «fashizmo» - bog‘lam, to‘da ma'nosidagi so‘zlardan olingan) natsional, ya'ni millatchi sotsialistlar ta'limoti, fashizm deganda, konstitutsiyaviy - demokratik tuzumga zid bo‘lgan ijtimoiy va davlat tuzilmasi ham tushuniladi. Germaniyada milliy sotsialistik partiya tuzgan A.Gitler esa fashizmning «ma'naviy otasi»ga aylandi. Fashizm 1939-1945 yillarda II jahon urushi olovini yoqdi. 50 mln.dan ortiq kishining qirilib ketishiga sabab bo‘ldi. O‘zbekiston jangchilaridan 263005 kishi halok bo‘ldi, 132670 kishi dom-daraksiz ketdi, 604552 kishi nogiron bo‘ldi.

Fashistik davlat tuzilmalari XX asr 70-yillariga kelib yevropa mamlakatlarida hukm surgan fashistik tartiblar barbod bo‘ldi. Chunonchi, Salazar hukmronligi davrida Portugaliyada, Franko hukmronligi davrida Ispaniyada, Mussolina hukmronligi davrida Italiyada, Gitler hukmronligi davrida Germaniyada⁸ va Gretsiyada fashistik tartiblar tugatildi. Shuningdek, fashizm deganda, o‘n yillar mobaynida yevropada faoliyat olib borgan o‘ng ekstremistik harakatning mafkurasi, nazariyasi va amaliyoti tushuniladi. Bugungi kunda ba'zi mamlakatlarda (Avstriya, Germaniya va boshq.) Fashistik unsurlarning muayyan darajada faollashuvi kuzatilmoqda. Yangi fashizm g‘oyasi insoniyat uchun zararli ekanligini har bir inson anglamog‘i lozim.