Milliy iqtisodiyotda xalqaro moliyaviy munosabatlarning ijobiy va slbiy yta`siri Reja: Kirish Milliy iqtisodoyotda moliyaviy munosabatlar Milliy iqtisodioyotda xalqaro ijtimoiy iqtisodiyotning mavjudlik shakli Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar Kirish Milliy

Xalqaro iqtisodiy munosabatlar tizimi

Mamlakatlar, kompaniyalar yoki korporatsiyalar o'rtasidagi iqtisodiy xarakterdagi munosabatlar odatda xalqaro iqtisodiy munosabatlar deb ataladi (MEO deb qisqartiriladi).

Xalqaro iqtisodiy munosabatlar, boshqalar kabi, o'ziga xos mavzularga ega. Bunday holda, bunday mavzular:

• 
  mustaqil davlatlar va qaram hududlar, shuningdek ularning alohida qismlari;
  
• 
  TMK (transmilliy korporatsiyalar);
  
• 
  xalqaro bank institutlari;
  
• 
  alohida yirik kompaniyalar;
  
• 
  xalqaro tashkilotlar va bloklar (shu jumladan moliyalashtirish va nazorat).
  

Zamonaviy xalqaro iqtisodiy munosabatlar sayyoramiz tanasida iqtisodiy va texnologik o'sishning asosiy markazlarini (qutblarini) shakllantirdi. Bugungi kunda ulardan uchtasi bor. Bu G'arbiy Evropa qutblari, Shimoliy Amerika va Sharqiy

- bu ko'plab mamlakatlararo mahsulot oqimi. Bunday sharoitda jahon tovar bozorlari shakllanadi, bu erda tovarlarni sotib olish va sotish bo'yicha operatsiyalar amalga oshiriladi, ular barqaror, tizimli xarakterga ega.

Oltinchidan, tovarlar va xizmatlar almashinuvi, ishlab chiqarish omillarining xalqaro harakati pul harakati, to'lovlar tizimi, tovar kreditlari, valyuta munosabatlari vositachiligida amalga oshiriladi. Tovar bozorlari bilan bir qatorda jahon moliya bozori va xalqaro valyuta -moliya tizimi ham faoliyat ko'rsatmoqda. Mehnat resurslarining mavjudligi, aholining bandlik imkoniyatlari va sharoitidagi mamlakatlar farqlari jahon mehnat bozorining paydo bo'lishi va shakllanishini belgilab beradi. Axborotni qo'llab -quvvatlash, intellektual mulkning roli ortib borayotgani, ixtirolar va kashfiyotlarni patentlash va litsenziyalash tizimining keng joriy etilishi, mualliflik huquqlarini himoya qilish to'g'risidagi davlatlararo bitimlar jahon axborot bozorining shakllanishiga zamin yaratadi.

Ettinchidan, MEO o'z infratuzilmasini, maxsus institutlarini nazarda tutadi. Ular xalqaro iqtisodiy, moliya -kredit tashkilotlari va global (JST, Xalqaro Savdo Palatasi, Jahon banki, Xalqaro Valyuta Jamg'armasi va boshqalar) va mintaqaviy ahamiyatga ega tashkilotlar (Evropa Komissiyasi, Evropa Tiklanish va Taraqqiyot banki va boshqalar) tomonidan taqdim etilgan. )).

Sakkizinchidan, MEOlar monopoliyaga tortiladi. Bu xususiy tadbirkorlik tuzilmalari tomonidan ishlab chiqarish va sotishning kontsentratsiyasi (masalan, TTKlarni tashkil etish va faoliyat yuritish) natijasida va ma'lum turdagi mahsulotlarni etkazib beradigan yirik mamlakatlar va firmalarni birlashtirgan xalqaro, davlatlararo bitimlar va birlashmalar natijasida mumkin. Masalan, Xalqaro neft karteli - XOQ, OPEK) ...

Nihoyat, MEOlar xalqaro, mintaqaviy va davlat tomonidan tartibga solinmaydi. Bu davlatlararo iqtisodiy, savdo, kredit, valyuta, bojxona va to'lov shartnomalari va kasaba uyushmalarida namoyon bo'ladi.

Yuqorida aytilganlarning barchasi zamonaviy MEOning mazmuni va ta'sir doirasini, ularning xususiyatlarini tubdan tavsiflaydi. Ta'kidlash joizki, MEOga qo'shimcha ravishda quyidagi omillar ham ta'sir qiladi:

Ishlab chiqarish, tarqatish, almashish va iste'molga progressiv ta'sir ko'rsatadigan ilmiy -texnik inqilob

Global muammolarning jiddiyligi (demografik, oziq -ovqat, xom ashyo, energiya, ekologiya, qurollanish poygasi)

Markaz va periferiya o'rtasidagi muvozanatsiz munosabatlar, boy va kambag'al mamlakatlar orasidagi farqni kengaytirish, bir qator davlatlarning tashqi qarzi muammosiIqtisodiy o'zaro bog'liqlikning kuchayishiXalqaro muammolarni hal qilishda nodavlat tuzilmaviy sub'ektlarning (nodavlat tashkilotlar, TMK) roli ortib bormoqda

· MEO shakllari va ularning evolyutsiyasi xususiyatlariga o'tishdan oldin, MEO ob'ektlari, sub'ektlari va predmetini ko'rib chiqaylik.

MEO mavzusi - milliy, mintaqaviy va global darajadagi tizimli iqtisodiy aloqalar majmui.

MEO ob'ektlari, birinchi navbatda, xalqaro savdoda aylanayotgan tovarlar va xizmatlar bo'lib, ularning hajmi hozirda 8 trilliondan oshadi. dollar.Maxsus ob'ekt sifatida mamlakatlar va xalqaro tashkilotlarning ekologiya va global xarakterdagi boshqa muammolarni hal qilish sohasidagi ko'p tomonlama va xilma -xil hamkorligini ajratib ko'rsatish kerak.taʼminlanishining , ishlab chiqariladigan mahsulotlarning va koʻrsatiladigan xizmatlarning mumkin qadar ijtimoiy zarur yuqori hajmlarda boʻlishining muhim sharti fantexnika taraqqiyotini tezlashtirish, zamonaviy va samarali texnologiyalarni qoʻllash, kadrlar tayyorlash sifatini oshirish, ishlashni xoxlovchi barcha mehnatga qobil kishilarning ish bilan taʼminlanishiga erishishdir. Birinchi navbatda, moddiy ishlab chiqarish sohasini intensiv rivojlantirish, mahsulot hajmini, ayniqsa, sof mahsulot hajmini sarf-harajatlarning va aholining oʻsishiga nisbatan tezroq oʻstirish Milliy iqtisodiyot va iqtisodiy taraqqiyot muammolarini hal etishning , uni uzluksiz yuksaltirishning bosh yoʻlidir. Bundan tashqari Milliy iqtisodiyotning sanoat, qishloq xoʻjaligi, qurilish, transport, aloqa va boshqa tarmoqlari ichida hamda shu tarmoqlar oʻrtasida barqaror, oʻsuvchan tarkibiy oʻzgarishlar va maqsadga muvofiq nisbatlar, mutanosibliklar boʻlishi muhimdir. Fuqaroviy va harbiy ishlab chiqarishlar nisbati ham toʻgʻri, meʼyorida boʻlishi kerak. Ishlab chikarilayotgan tovarlarning va koʻrsatilayotgan xizmatlarning asosiy qismi, birinchi navbatda, ichki bozor talab-ehtiyojlarini qondirishga yoʻnaltirilishi, eng avvalo ichki bozorni sifatli va arzon milliy tovarlar bilan toʻyin-tirish (toʻldirish) maqsadga muvofiqsir. Shu bilan birga tashqi iqtisodiy aloqalarni har tomonlama kengaytirish, jahon iqtisodiyotiga tobora qoʻshilib borish, uning imkoniyatlaridan samarali foydalanish obʼyektiv zaruratdir, xoʻjalik yurituvchi subʼyektlarga, aholiga soliq yukini yengillatish, davlat byudjetini va undan qilinadigan sarf-harajatlarni optimallashtirish, inflyasiyani jilovlash kabilar Milliy iqtisodiyotning rivojlanishiga jidsiy va ijobiy taʼsir etadi.

Hozirgi vaqtda dunyoning deyarli barcha mamlakatlari tashqi savdoda ishtirok etmoqda, ya'ni ular xalqaro tovar-pul munosabatlari tizimi bilan bevosita bog'liqdir. Oddiy so'zlar bilan aytganda, xalqaro savdo - bu turli davlatlarning tashqi savdosi.

Birinchi marta italiyalik iqtisodchi olimlar XII asrda jahon savdosi haqida gapira boshladilar. Savdoning rivojlanishi butun jahon iqtisodiyotining rivojlanishining eng muhim omili hisoblanadi. Savdoda ishtirok etish uning ishtirokchilariga juda ko'p afzalliklarni beradi, degan fikr bor. Eng muhim afzalliklardan biri shundaki, xalqaro raqobat vujudga keladi, bu esa korxonalar va ishlab chiqarilgan mahsulotlarni takomillashtirish zarurligiga olib keladi.

Mutaxassislarning fikricha, bugungi kunda iqtisodiy munosabatlarning quyidagi asosiy muammolarini ajratish mumkin:

xalqaro transport koridorlarini yaratish;

• 
  erkin iqtisodiy zonalarni yaratish;
  
• 
  Internet iqtisodiyotining muammolari.
  

Xalqaro transport koridori - bu avtomobil, temir yo'l, dengiz, quvur, telekommunikatsiyani o'z ichiga olgan turli xil transport turlarini umumiy yo'nalishlarga jamlagan transport tizimi. Bunday transport yo'laklari jahon iqtisodiy va xalqaro iqtisodiy aloqalarning yanada faol rivojlanishiga yordam beradi.

Erkin iqtisodiy zonalar (yoki maxsus iqtisodiy zonalar) - bu mahalliy va xorijiy tadbirkorlar uchun imtiyozli iqtisodiy shartlarga ega bo'lgan ma'lum hududlar. Bunday zonalar davlatni alohida yoki alohida hududni rivojlantirish maqsadida tuziladi, bu erda tashqi savdo, ijtimoiy, umumiy iqtisodiy va mintaqaviy muammolar hal qilinadi.

Internet iqtisodiyotiga kelsak, bu erda ko'plab global muammolarni hal qilishga qaratilgan yangi iqtisodiy munosabatlar rivojlanmoqda. Bu erda global Internet makonida tadbirkorlik sub'ektlari ma'lumotlarining xavfsizligi, savdoni soddalashtirish va mahsulot almashish imkoniyati haqida savollar tug'iladi.

Insoniyat jamoalarining turli tashkiliy shakllari (qabila, urug ', millat, davlat va boshqalar) o'rtasidagi iqtisodiy aloqalar uzoq tarixga ega. Dastlab, yakka tartibdagi bitimlar shakliga ega bo'lgan bu aloqalar, ularning soni doimiy ravishda ko'payib borayotgani, ularga tobora ko'proq yangi aktyorlarni bog'lashi, xalqaro savdoning predmetiga aylanayotgan ob'ektlar (kapital, mehnat, xizmatlar, ilmiy bilimlar) doirasini kengaytirish hisobiga. , ixtirolar, ma'lumotlar, tarixiy diqqatga sazovor joylar va boshqalar) asta -sekin dunyoning barcha mamlakatlari manfaatlariga ta'sir etuvchi munosabatlar majmuasiga aylandi.

Xalqaro iqtisodiy munosabatlar - bu jahon iqtisodiyoti bo'lgan o'ta murakkab va juda harakatlanuvchi tizimning elementi. Ma'lumki, jahon iqtisodiyoti yaxlit tizim sifatida 19 -asr oxirida shakllangan. Buning oldidan bir qancha shartlar qo'yilgan edi:

• 
  * deyarli barcha "oq dog'lar" Yer yuzidan va geografik xaritalardan g'oyib bo'lgan geografik kashfiyotlar davrining oxiri;
  
• 
  * Yerning barcha hududlarini har qanday milliy-davlat tuzilishiga tayinlash;
  
• 
  * bu sub'ektni boshqa shtatlar hamjamiyati tomonidan tan olinishi.
  

Jahon iqtisodiyotining shakllanish jarayoni tugagandan keyingina xalqaro iqtisodiy munosabatlarni yagona va o'zaro bog'liq majmua sifatida ko'rib chiqish mumkin bo'ldi. Dunyodagi asosiy iqtisodiy kuchlarning muvozanati va moslashuvida davom etayotgan o'zgarishlar muqarrar ravishda xalqaro iqtisodiy munosabatlarning mazmuni, tuzilishi va rolida namoyon bo'ladi.Xalqaro iqtisodiy munosabatlar jahon iqtisodiyotining quriishining asosidir (2.1 -rasm), uning mexanizmi va milliy iqtisodiyotlar o'rtasidagi bog'lanish. Jahon iqtisodiyoti MEOsiz ishlay olmaydi. MEO darajasi va ularning rivojlanish darajasi butun jahon iqtisodiy tizimining holatini oldindan belgilab beradi.