Milliy hisoblar tizimida ishlab chiqarish sohasining chegaralarining aniqlanishi va uning o'ziga xos jihatlari Reja: kirish

2.2. Ishlab chiqarish hisoblamasining ko’rsatkichlari va uning uslubiyati.
Ishlab chiqarish hisoblamasining ko’rsatkichlari.
Ishlab chiqarish hisoblamasi ishlab chiqarish natijalarini yoritish uchun mo‘ljallangan. Keng ma’noda ishlab chiqarish - ishlab chiqarilgan barcha tovar va xizmatlar qiymatini aks ettiradi. Uni hisoblash jarayonida ishlab chiqarishning o‘zida sarflangan tovar va xizmatlar qiymati ayirib tashlanmaydi. Shuning uchun ishlab chiqarish tarkibida takrolanishlar mavjud bo‘ladi.

Foydalanish	Resurslar
Oraliq iste’mol YAlpi qo‘shilgan qiymat (1-2)	1. Ishlab chiqarilgan barcha maxsulotlar va ko’rsatilgan xizmatlar
Jami foydalanilgan	Resurslar jami

Iqtisodiyotning har xil sektor va tarmoqlarda har xil usullarda hisoblangan ishlab chiqarish hajmi bir-biridan farq qiladi. Masalan, nomoliyaviy sektorda ishlab chiqarish hajmi quyidagi formula bo‘yicha hisoblanadi:

P=R+S;
Bunda P - ishlab chiqarish;
R - sotilgan mahsulot hajmi;
S - ishlab chiqarilgan, lekin sotilmay qolgan tayyor mahsulotlar zahiralarining ortishi, bunga tugallanmagan ishlab chiqarish qoldig‘i xam qo‘shiladi.
Sotilmay qolgan tayyor mahsulotlar zahirasining ortishi quyidagi formula bo‘yicha hisoblanishi mumkin:
S=S₁-S₀;
Bunda S₁ - davr oxirida zahiralar qiymati;
S₀ - davr boshidagi zaxiralar qiymati;
Aytish lozimki, MHTda quyidagi muhim qoidaga rioya qilinadi: tovarlar va xizmatlar ishlab chiqarilgan vaqtidagi baho bilan baholanadi, sotilgan vaqtidagi baho bilan emas. Yuqori inflyatsiya mavjud bo‘lgan davrda bunday farq juda yuqori ham bo‘lishi ham mumkin.