Milliy g`oyani yoshlar ongiga singdirish va e'tiqodiga aylantirish shart-sharoitlari quyidagilardan iborat

Mavzuning  maqsad  va  vazifasi:  Yoshlar  fikri  va  hoxish  irodasidan  kelib 

chiqib,  ularning  huquq  va  manfaatlarini  himoya  qilgan  holda,  sog’lom  turmush 

tarzi, asosida tarbiyalab,  yigit va qizlarimizning aql-zakovati, kuch-g’ayratini o’z 

tadbir  va  tanlovlarida   namoyon  qilishga  intilish.  Birgina  «Kelajak  ovozi»  ko’rik 

tanlovining  o’tkazilishi  yoshlarimizni  xohlagan  sohada  o’z  bilim  va  hunarlarini 

namoyon etishga, uni sinab ko’rishga imkon berish.  

---

 

5 

I. Bob  “MILLIY G‟OYA VA MA‟NAVIYAT ASOSLARI”NI  

SINGDIRISH USUL VA VOSITALARI. 

1.1. O‟quvchilar qalbi va ongiga “Milliy g‟oya va ma‟naviyat 

asoslari”ni  singdirish usul va vositalari. 

 

O’quvchilar  qalbi  va  ongiga  milliy  g’oya  va  mafkurani  singdirish  va 

ma’naviy-ma’rifiy  ishlarni  shu  asosda  tashqil  etish  bugungi  dolzarb  vazifadir. 

Chunki  chetdan  bo’layotgan  yot  mafkuraviy  tajovuzlar  natijasida  ba’zi  yoshlar 

ongi  va  tafakkurida  cheklanishlar,  zararli  ta’sirlar  sezilmoqda,  boqibeg’amlik, 

loqaydlik alomatlari paydo bo’lib, ularning boshqa oqimlarga og’ib ketish holatlari 

ham  uchramoqda.  Bularning  barchasi  ayrim  yoshlar  qalbida  mustahkam  e’tiqod, 

ongida  yuksak  dunyoqarash  shakllanmaganligi  sababli  sodir  bo’lmoqda.  Bunday 

noxush  holatlarning  oldini  olish, yoshlarni  ozod va  obod  Vatan, erkin va  farovon 

hayot qurish ishiga safarbar etish uchun ularning qalbi va ongiga milliy g’oya va 

mafkurani singdirishda ma’naviy-ma’rifiy ish usullaridan keng foydalanishni talab 

etmoqda. 

 

Bugun  Prezidentimiz  Islom  Karimov  asarlari,  ma’ruza  va  nutqlari, 

chiqishlaridagi ma’naviy-ma’rifiy mavzuda  ilgari surilgan fikrlar asosida to’zilgan 

«Milliy  istiqlol    g’oyasi:  asosiy  tushuncha  va  tamoyillar»  risolasi  asosiy  manba 

bo’lib  xizmat  qiladi.  Ana  shu  risolaning  ma’no-mazmunini    tarbiya  dasturlariga 

singdirish orqali  ta’lim-tarbiya mazmunini mustaqil fikrli, yuksak fazilatli, iymon-

e’tiqodli, barkamol insonlarni  tarbiyalashga qaratish lozim. 

 «Milliy  istiqlol    g’oyasi:  asosiy  tushuncha  va  tamoyillar»  risolasida  ilgari 

surilgan  g’oyalarni,  ma’naviyat  asoslarini  xalq  ta’limiga  joriy  etish  o’quvchilarni 

istiqlol g’oyalari ruhida tarbiyalash, ularda yangicha dunyoqarashni shakllantirish 

mezonlarini belgilab beradi. 

Ma’naviy-ma’rifiy  ishlar  milliy  g’oya  va  mafkura  tamoyillaridan  kelib 

chiqqan holda, yosh avlod qalbi va ongida quyidagi ma’naviy-ruhiy ko’nikmalarni 

shakllantirishga xizmat qiladi: 

- milliy g’oya va mafkuraga ishontirish; 

---

 

6 

- ma’naviy-ruhiy rag’batlantirish; 

- g’oyaviy immunitetni shakllantirish; 

- yuksak e’tiqodni shakllantirish; 

-  ijtimoiy-siyosiy,  iqtisodiy,  ma’naviy-madaniy  islohatlarning  mohiyatini 

chuqur anglab etish va faol ishtirok etishlariga ko’maklashish. 

Boy  tarixiy  va  madaniy  merosimiz,  milliy  an’analarimizga,    umuminsoniy 

qadriyatlarga    hurmat,  Vatanga  muhabbat,  milliy  g’oyaga  sadoqat  ruhida 

tarbiyalash,  keng  fikrli,  sog’lom,  jismoniy,  aqliy  va  ma’naviy  jihatdan  barkamol, 

iqtisodiy  islohatlarning  mohiyatini  tushunadigan  hamda  ularni  hayotga  tatbiq  eta 

oladigan, milliy g’oya va mafkura mustahkam bo’lgan shaxslarni shakllantirishda 

ta’lim tizimida ma’naviy-ma’rifiy ishlar amalga oshirilishining  ahamiyati kattadir. 

Bunda    «Milliy  g’oya  va  mafkurani  o’quvchilar  ongiga  singdirishda 

ma’naviy-ma’rifiy  ishlarni  amalga  oshirish»  mazmuni  quyidagilardan  iborat 

bo’ladi: 

-  milliy  va  umuminsoniy  qadriyatlar,  xalqimizning  boy  tarixiy,  madaniy  va 

ma’naviy  merosi  asosida  o’quvchilarda  vatanparvarlik,  mehnatsevarlik, 

insonparvarlik,  iymon-e’tiqod,  mehr-shafqatlilik    kabi  insoniy  fazilatlarni 

shakllantirish; 

-  o’quvchilarni  Vatanga  muhabbat,  O’zbekiston  Respublikasi  Prezidenti, 

Konstitustiyasi va Davlat ramzlariga amaliy sadoqat ruhida tarbiyalash; 

-  ma’naviy,  aqliy,  jismoniy  barkamollik,  iqtisodiy,  huquqiy  savodxonlik, 

mehnatsevarlik,  iste’dodli  yoshlarni  aniqlash  va  tarbiyalash.  «Oila,  mahalla, 

maktab» konstepstiyasini hayotga tatbiq etish; 

-  yoshlarimiz  ongida  ona-vatanga,  Buyuk  ajdodlarimiz  merosi  va 

xalqimizning bugungi bunyodkorlik ishlariga yuksak ehtirom tuyg’ularini singdirib 

borish; 

-  tarixiy  yodgorliklar  va  mustaqillik  davrida  bunyod  etilgan  ma’rifat 

maskanlari, muzeylar, ko’rgazmalarga ekskursiya va sayohatlar tashqil etish; 

- ota-onalarni ta’lim muassasalariga taklif etish, hokimiyat qoshidagi voyaga 

etmaganlar  bilan ishlovchi komissiyalar ishida, korxonalardagi maktab hamkorlik 

---

 

7 

kengashlarida, bola ta’lim-tarbiyasi bilan bog’liq bo’lgan yig’ilishlarda, tarbiyaviy 

tadbirlarda qatnashish; 

-  xalqaro  terrorizm,  diniy  ekstremizmning  reakstion  mohiyatini  keng 

tushuntirish,  ularning  yoshlarga  ta’sirining  oldini  olish  bo’yicha  chora-tadbirlar 

ishlab chiqish hamda uni hayotga tatbiq etish; 

- respublikamizda yashovchi turli xalq va millatlar vaqillari o’rtasida do’stlik 

va totuvlikni targ’ib qilish va har tomonlama tushuntirish ishlarini olib borish; 

 - ta’lim – tarbiya jarayonini tashqil etishda vatan va o’z xalqi bilan faxrlanish 

,  uning buyuk tarixiga  hurmat  bilan qarash,  ularning  ulug’’  kelajagini ta’minlash 

uchun  daxldorlik  va  javobgarlik  tuyg’ularini  tarbiyalovchi  tadbirlarni  amalga 

oshirish; 

-  mamlakatimizda  nishonlanadigan  umumxalq  bayramlari  :  «Mustaqillik», 

«Konstitustiya»,      «Xotira  va  qadrlash»,    «O’qituvchilar  va  murabbiylar», 

«Xalqaro xotin-qizlar»,  «Vatan himoyachilari» kunlari va boshqa bayramlarning 

tarbiyaviy jihatdan yuqori saviyada o’tishini ta’minlash; 

- ma’naviy-ma’rifiy tadbirlar orqali o’quvchilar ongiga mustaqillik mafkurasi 

va milliy g’oyani singdirish; 

-  pedagog, psiholog, tibbiyot  xodimlari, ichki  ishlar nazoratchisi, «Mahalla» 

faollari, ota-onalar bilan hamkorlikda tadbirlar tashqil etish; 

-  o’quvchilarni har tomonlama  kamol  toptirish, sport, badiiy, estetik, texnik, 

ekologik,  sayyohliq  va  o’lkashunoslik,  bozor  iqtisodiyotiga  asoslangan  yosh 

iqtisodchi, notiqlar, biznesmen, menejerlar tg’garaklariga, huquqiy savodxonlikka 

yo’naltiruvchi klublarga, ularning qiziqish, imkoniyat va qobiliyatlariga qarab jalb 

qilish; 

- sportning turli yo’nalishlari bo’yicha o’yinlar, «Umid nihollari», «Barkamol 

avlod»,  «Universiada» musobaqalari va boshqa sport tadbirlarini o’tkazish; 

-  iste’dodli  yoshlarni  har  tomonlama  qo’llab-quvvatlash,  o’quvchilarning 

qobiliyat  va  mahoratini  ochishga  keng  imkoniyatlar  yaratish,  turli  xil  ko’rik-

tanlovlar,  musobaqalar,  anjumanlar  o’tkazish,  ta’lim  muassasalari  faoliyatini 

---

 

8 

muvofiqlashtirish, o’quvchilarning o’z  yo’nalishi bo’yicha  olgan kasb  mahoratini 

ochib berishga sharoit yaratish, yoshlarda erkin fikrlash qobiliyatini kengaytirish. 

Respublika ommaviy tadbirlarini yuqori darajada tashqil etish, asosan, milliy 

g’oyani  o’quvchilar  ongiga  singdirish  va  ma’naviy-ma’rifiy  ishlarni  amalga 

oshirish  maqsadida  umumta’lim  maktablarida  quyidagi  tadbirlarni  o’tkazish 

mumkin: 

- 

Siz qonunni bilasizmi? ko’rik tanlov; 

- 

Siz tarixni bilasizmi? ko’rik-tanlovi; 

- 

Konstitustiya-hayotimiz qomusi ko’riktanlovi;  

- 

«Suv – hayot manbai» ko’rik-tanlovi; 

- 

 

- 

«Kitobsevarlar» ko’rik-tanlovi; 

- 

 «Ijodkor o’quvchi (o’quvchi)lar» anjumani; 

- 

«O’zbekiston qo’shiq bayrami »; 

- 

«Nafosat» yosh qalamkashlar anjumani; 

- 

«Istiqlol chechaklari» ko’rik-tanlovi; 

- 

Temir yo’llar orqali  «Vatanimiz tarixini o’rganamiz» sayohati; 

-        Buyuk  ipak  yo’li  marshruti  bo’yicha  xalqaro  yosh    velosayyohlar 

musobaqasi; 

- 

«Yoshlar badiiy ijodiyot festivali» va hokazolar. 

Uzluksiz  ta’lim-tarbiya  tizimida    targ’ibot-tashviqotda  rasmiyatchilikka, 

tadbirbozlikka chek qo’yishimiz kerak. Shuni doim yodimizda tutishimiz kerakki, 

balandparvoz,    chiroyli  so’zlar,  quruq  ma’ruzalar  har  qanday  g’oyani 

obro’sizlantiradi.  Yoshlar  bilan  teng  muloqotga  kirishish,  ularning  qalblariga 

xalqchillik,  samimiyat  bilan  kirish,  qanotlantirish,  mafkuraviy  kurashlar  davrida 

milliy g’oya tashviqotini jangovar darajaga ko’tarish kerak. 

Dunyoda  bo’layotgan  o’zgarishlar    milliy  g’oyani  yoshlar  ongiga  singdirish 

orqali ularni hayotga tayyorlashda  yangicha innovastion uslublarni ta’lim-tarbiya 

jarayoniga tatbiq etib borishni taqozo etmoqda. 

---

 

9 

Ilmiy xulosalarga ko’ra, odamning xotirasida 90 % hollarda  – o’zi bajargan 

ish,    50  %  hollarda  –  ko’rgani  va  10  %  hollarda  –  eshitgani  saqlanib  qoladi. 

Demak,  g’oyaviy  tarbiyada  yoshlarni  ko’proq  o’zlari    bevosita  ishtirok  etadigan 

amaliy mafkuraviy ishlarga jalb qilishimiz kerak. Buning uchun targ’ibot-tashviqot 

ishlarining rang-barang, ta’sirchan usullarini joriy qilish lozim. 

Yoshlar  tarbiyasi  ta’lim  muassasalarining  ustuvor  vazifasidir.  Shu  o’rinda 

«Biz  hech  kimdan  kam  bo’lmaganmiz,  hech  kimdan  kam  bo’lmaymiz  ham» 

tamoyilining yoshlar tarbiyasida tutgan o’rnini alohida ta’kidlab o’tish joiz. 

Ma’naviy-ma’rifiy  ishlarni  amalga  oshirishda  o’quvchilar    tarbiyasining 

asosiy  yo’nalishlarini  to’g’ri  belgilash  zarur.  Tarbiyaning  ijtimoiyligi,  tarixiyligi, 

umuminsoniy va milliy xususiyatlari hisobga olinishi kerak. Shu bilan bir qatorda 

tarbiya uslublarini takomillashtirib, zamonaviylashtirib borish zarur. 

Ma’naviy-ma’rifiy  ishlarda  ongli  intizom,  mas’uliyatlilik,  madaniy  xulq, 

insonparvarlik hislarini hamda fidoyilik, qat’iyatlilik fazilatlarini tarbiyalash zarur. 

O’zbekistonda ma’naviy-ma’rifiy sohadagi  davlat siyosati jamiyatda yuksak 

ma’naviy  muhitni  qaror  toptirishga    qaratilgan.  Jamiyatni  ma’naviy-axloqiy 

yangilash  milliy  taraqqiyot uchun zamin yaratibgina  qolmay, unga  kuch baxshida 

etadi.  Shuni  e’tiborga  olib,  o’quvchilarga  yangilanayotgan  O’zbekistonning 

ma’naviy-axloqiy negizlari haqida tushunchalar berib borish lozim. 

Davlat  va  jamoatchilik  tashqilotlari  bilan  ma’naviy-ma’rifiy  ishlardagi 

hamkorlikning  asosiy  yo’nalishlari  va  ishlash  tizimini  yaxshi    yo’lga  qo’yish 

lozim.  Bu  tizimning  samarali  ishlashi  uchun  zarur  chora-tadbirlarni  amalga 

oshirish muhim ahamiyat kasb etadi. 

---

 

10