Milliy g„oya tarixi va nazariyasi

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

O‟zbekiston mustaqil demokratik  taraqqiyotida  milliy g‟oyaga 
ehtiyojning ortishi 
Reja 
1. 
Demokratik taraqqiyot va milliy g‘oyaning o‘zaro aloqadorligi.  
 
 
O‘zbekistonda demokratik jamiyat qurish maqsadlari. 
2. 
Huquqiy davlat va fuqarolik jamiyati tushunchalarining milliy   
 
 
g‘oya  maqsadlari bilan uzviy aloqadorligi. 
3. 
―Fuqarolik jamiyati‖ tushunchasi, bu boradagi g‘oyaviy-  
 
 
 
mafkuraviy qarashlar va munosabatlar mohiyati.  
 
    Demokratik  taraqqiyot  va  milliy  g‘oyaning  o‘zaro  aloqadorligi.  O‘zbekistonda 
demokratik  jamiyat  qurish  maqsadlari.  Huquqiy  davlat  va  fuqarolik  jamiyati 
tushunchalarining  milliy  g‘oya    maqsadlari  bilan  uzviy  aloqadorligi.  XXI  asr 
boshlariga  kelib dunyo mamlakatlari o‘rtasidagi  o‘zaro ta‘sir shu qadar  kuchayib 
ketdiki,  bu  jarayondan  to‘la  ihotalanib  olgan  birorta  ham  davlat  yo‘q,  deb  to‘la 
ishonch  bilan  aytish  mumkin.  Hattoki,  xalqaro  tashkilotlardan  uzoqroq  turishga 
intilayotgan,  ularga  a‘zo  bo‘lishni  istamayotgan  mamlakatlar  ham  bu  jarayondan 
mutlaqo  chetda  emas.  Globallashuv  shunday  jarayonki,  undan  chetda  turaman, 
degan mamlakatlar uning ta‘siriga ko‘proq uchrab qolishi mumkin. Bunday g‘ayri 
ixtiyoriy ta‘sir esa ko‘pincha salbiy oqibatlarga olib kelmoqda. 
    Globallashuvning turli mamlakatlarga o‘tkazayotgan ta‘siri ham turlicha. Bu hol 
dunyo  mamlakatlarining  iqtisodiy,  axborot,  ma‘naviy  salohiyatlari  va  siyosati 
qanday  ekani  bilan bog‘liq.  Dunyoda  yuz  berayotgan shiddatli  jarayonlarning har 
bir  mamlakatga  o‘tkazayotgan  salbiy  ta‘sirini  kamaytirish  va  ijobiy  ta‘sirini 
kuchaytirish  uchun  shu  hodisaning  mohiyatini  chuqurroq  anglash,  uning 
xususiyatlarini  o‘rganish  lozim.  Bu  hodisani  chuqur  o‘rganmay  turib  unga 
moslashish,  kerak  bo‘lganda,  uning  yo‘nalishini  tegishli  tarzda  o‘zgartirish 
mumkin  emas.  Globallashuv  yana  shunday  jarayonki,  uni  chuqur  o‘rganmaslik, 
undan  foydalanish  strategiyasi,  taktikasi  va  texnologiyasini  ishlab  chiqmaslik 
mamlakat  iqtisodi  va  madaniyati,  ma‘naviyatini  tog‘dan  tushayotgan  shiddatli 
daryo oqimiga boshqaruvsiz qayiqni topshirib qoyish bilan baravar bo‘ladi. 
Mustaqillik  davrida  mamlakatimiz  olimlari  o‘tkazgan  va  o‘tkazayotgan 
tadqiqotlarga  ko‘z  yugurtirish  bu  sohadagi  ishlar  endigina  boshlanayotganidan 
guvohlik  beradi.  Globallashuvning  milliy  ma‘naviyatga  ham  ta‘sir  o‘tkazadi.  Har 
qanday  siyosat,  jumladan  iqtisodiy  siyosat  va  ma‘naviyat  sohasidagi  siyosat  ham 
ilmiy  asosga  ega  bo‘lgandagina  muvaffaqiyat  keltirishini  nazarda  tutsak,  bu 
masalada olimlarimiz siyosatchilarimizga yetarli ko‘mak berishlarini e‘tirof etishga 
to‘g‘ri  keladi.  Mamlakatimizning  jahon  maydonida  olib  borayotgan  siyosati 
ko‘proq  samara  va  muvaffaqiyat  keltirishini  istasak,  globallashuvning  mohiyati, 
yo‘nalishlari,  xususiyatlarini  chuqurroq  tadqiq  va  tahlil  qilish  zarur.  Aynan  shu 
jarayonni  chuqurroq  tahlil  etish  orqali  siyosatchilarning  to‘g‘ri  yo‘l  tanlashi  va 
qarorlar qabul qilishi uchun imkoniyat yaratish mumkin. 
Globallashuv  -  turli  mamlakatlar  iqtisodi,  madaniyati,  ma‘naviyati,  odamlari 
o‘rtasidagi  o‘zaro ta‘sir va bog‘liqlikning kuchayishidir. 

---

Globallashuvga  berilgan  ta‘riflar  juda  ko‘p.  Lekin  uning  xususiyatlarini  to‘laroq 
qamrab  olgani  bizningcha,  frantsuz  tadqiqotchisi  B.Bandi  bergan  ta‘rif.  Unda 
globallashuv jarayonining uch o‘lchovli ekaniga urg‘u beriladi: 

 
globallashuv-muttasil davom etadigan tarixiy jarayon; 

 
globallashuv-jahonning gomogenlashuvi va universallashuvi jarayoni; 

 
globallashuv-milliy chegaralarning «yuvilib ketish» jarayoni. 
B.Bandi  ta‘rifida  keltirilgan  globallashuv  o‘lchovlarining  har  uchalasiga  nisbatan 
ham  muayyan  e‘tirozlar  bildirish  mumkin.  Lekin  jahonda  yuz  berayotgan 
jarayonlarni kuzatsak, ularning har uchovi ham unda mavjud ekanini ko‘ramiz. 
Globallashuvning  mamlakatlar  iqtisodiy  siyosati  va  ma‘naviyatiga  o‘tkazishi 
mumkin  bo‘lgan  ijobiy  va  salbiy  ta‘siri  Hindistonning  mashhur  davlat  arbobi 
Mahatma  Gandining  quyidagi  so‘zlarida  yaxshi  ifodalangan:  «Men  uyimning 
darvoza  va  eshiklarini  doim  mahkam  berkitib  o‘tira  olmayman,  chunki  uyimga 
toza  havo  kirib  turishi  kerak.  Shu  bilan  birga  ochilgan  eshik  va  derazalarimdan 
kirayotgan  havo  dovul  bo‘lib  uyimni  ag‘dar-to‘ntar  qilib  tashlashi,  o‘zimni  esa 
yiqitib yuborishini ham istamayman». 
Shuning  uchun  ham  milliy  istiqlol  g‘oyasini  bugungi  globallashuv  jarayonida 
uyimizni,  hayotimizni  toza  havo  bilan  ta‘minlab,  ayni  paytda  «dovullar»dan 
saqlash omili ekanligini anglash muhim. 
 ―Fuqarolik  jamiyati‖  tushunchasi,  bu  boradagi  g‘oyaviy-mafkuraviy 
qarashlar  va  munosabatlar  mohiyati.  O‘zbekistonda  fuqarolik  jamiyati 
qurilishining  g‘oyaviy-mafkuraviy  asoslari.    Milliy  g‘oyada  fuqarolik  jamiyati 
qurish maqsadlarining aks etishi. 
Milliy ong va milliy o‘zlikni anglashning rivojlanishi – fuqarolik jamiyatini 
mustahkamlashning  muhim  omili.  O‘zbekistonda  fuqarolik  jamiyati  qurilishining 
o‘ziga xos tamoyillari.  
Mamlakatimizda  demokratik  islohotlarni  yanada  chuqurlashtirish  va 
fuqarolik jamiyatini rivojlantirish  Kontseptsiyasida belgilangan vazifalar, ularning 
g‘oyaviy-mafkuraviy  mazmuni.  Fuqarolik  jamiyati  qurilishining  asosiy 
bosqichlari, yo‘nalishlari va rivojlanish istiqbollari. 
Milliy  g‘oya  maqsadlarining  mamlakatimizda    demokratik  jamiyat  qurish 
maqsadlari bilan  mushtarakligi, uni yanada rivojlantirish istiqbollari.