Milliy g„oya tarixi va nazariyasi

3-masalaning  bayoni: 
Mamlakatimizda  demokratik  islohatlarni  yanada 
chuqurlashtirish  va  fuqarolik  jamiyatini  rivojlantirish  borasida  dolzarb  vazifalar  
ilmiy  jihatdan  asoslab  berilganligi  uchun  ham  milliy  istiqlol  g‗oyasi:  asosiy 
tushuncha va tamoyillar  konsepsiyasi qadrlidir.  
Mamlakatimizda  milliy    g‗oyani  amalga  oshirish  millat  va  jamiyat  oldida 
turgan  vazifalarni  aniqlashtirib  olishni  talab  qiladi.  Umuman,  bu  vazifalar  Milliy 
mafkuraning  bosh  g‗oyasidan  kelib  chiqadi.  Vatan  ravnaqi,  yurt  tinchligi,  xalq 
farovonligi,  komil  inson,  ijtimoiy  hamkorlik,  millatlararo  totuvlik,  dinlararo 
bag‗rikenglik  -  bular  milliy  tiklanish  g‗oyasini  amalga  oshirishdagi  muhim 
nuqtalardir.  
Yuqorida  ta‘kidlanganidek,  davlat  va  jamiyatning  bundan  keyingi 
rivojlanishi  ijtimoiy-siyosiy  hayotni  erkinlashtirish  va  demokratiyalash  bilan 
bevosita  bog‗liqdir.  Boshqacha  aytganda,  ijtimoiy-siyosiy  sohada  demokratiya 
amalga oshirilmas ekan - milliy tiklanish tо‗g‗risida fikr yuritish befoydadir.  
Umuman,  fuqarolik  jamiyatini  barpo  etishning  muhim  sharti  davlat  va 
jamiyat qurilishini erkinlashtirishdir. О‗zbekistonda bu jarayon «Kuchli davlatdan 
kuchli  jamiyat  sari»  degan  tamoyil  asosida  olib  borilmoqda.  «Hammamizga 
ayonki,  -  deb  qayd  etadi  I.Karimov,  -  bu  yо‗nalish  ijtimoiy-iqtisodiy  jarayonlar 
bilan  bog‗liq  kо‗p  masalalarni  hal  qilishda  davlat  tuzilmalarining  rolini  jamoat 
tashkilotlariga о‗tkaza borishni taqazo etadi»
19
. 
Darhaqiqat, 
О‗zbekistonning 
hozirgi 
ijtimoiy-siyosiy 
hayotini 
erkinlashtirishda markaziy va yuqori davlat boshqaruv idoralari vazifalarini davlat 
hokimiyatining 
quyi 
tuzilmalariga, 
fuqarolarning 
о‗zini-о‗zi  boshqarish 
organlariga bosqichma-bosqich о‗tkaza borishni ta‘minlash о‗ta muhimdir.  
«Kuchli  davlatdan  -  kuchli  jamiyat  sari»  konsepsiyasi  о‗zining  g‗oyaviy-
mafkuraviy  asoslariga  ega  bо‗lib,  ular  О‗zbekistonda  mustaqillik  yillarida 
erishilgan  yutuqlar,  shakllangan  qadriyatlar  darajasi  va  kо‗lami  bilan  belgilanadi. 
Kuchli davlatdan  kuchli  jamiyatga  о‗tish vazifasi birdaniga hal  bо‗lmaydi.  Uning 
uchun ma‘lum shart-sharoitlar yetilgan bо‗lishi lozim. Bular quyidagilardan iborat: 
-  jamiyat  fuqarolarida  eski  tafakkur  tarzini  yо‗qotish,  g‗oyaviy-ma‘naviy 
boqimandalik hissini bartaraf etish; 
-
 
kishilarda  jamiyat  hayotida  sodir  bо‗layotgan  voqea  va  hodisalarga 
befarqlikni, jamiyatdan begonalashuv kayfiyatini bartaraf etish; 
                                                 
19
 
1
Каримов И.А. Ўзбекистонда демократик ўзгаришларни янада чуқурлаштириш ва фуқаролик жамияти 
асосларини шакллантиришнинг асосий йўналишлари. Биз танлаган йўл – демократик тараққиѐт ва 
маърифий дунѐ билан ҳамкорлик йўли. Т.11. Т.: Ўзбекистон, 2003. –Б.27.   

---

-
 
insonning  siyosiy  ongi  va  madaniyatini  oshirish,  ularning  ijtimoiy 
faolligini  kо‗tarish,  jamiyatda  sodir  bо‗layotgan  voqea-hodisalarga  dahldorlik 
hissini shakllantirish; 
-
 
odamlarda  о‗z-о‗zini  boshqaruv  organlarida,  jamoat  tashkilotlari, 
nodavlat muassasalarida erkin faoliyat kо‗rsatish kо‗nikmasini paydo qilish; 
-
 
mamlakat  siyosiy  hayotini  erkinlashtirish  orqali  demokratik  jamiyat 
qurish mexanizmining huquqiy-qonuniy asoslarini yaratish; 
-
 
davlat  tuzilmalarining  jamiyat  ijtimoiy-siyosiy  hayotiga  kо‗r-kо‗rona 
aralashuv mexanizmini yо‗q qilish; 
-
 
qonunlar  ijrosini  ta‘minlash,  mamlakatda  qabul  qilingan  va  amalda 
bо‗lgan  meyoriy  hujjatlarni  hayotga  joriy  qilishda  davlat  hokimiyat  organlari 
faoliyati ustidan jamoatchilik nazoratini kuchaytirish.  
Albatta, bular kuchli davlatdan kuchli jamiyatga о‗tishning barcha jihatlarini 
qamrab  ololmaydi.  Ammo,  kuchli  jamiyat  yuqoridagi  kabi  holatlarning  amaldagi 
ijrosisiz ham paydo bо‗lishi mumkin emas.  
Siyosiy  sohada  amalga  oshirilayotgan  islohotlar,  hech  shubhasiz,  jamiyatni 
bosqichma-bosqich  demokratlashtirish  bilan  bog‗liqdir.  Ta‘kidlash  lozimki, 
О‗zbekistonda  yangi  demokratik  jamiyat  qurilishining  umumjahon  e‘tirof  etgan 
о‗ziga xoya konsepsiyasi ishlab chiqilgan bо‗lib, unda ijtimoiy hayotning muhim 
hodisalaridan bо‗lgan  demokratiyani  yangicha talqin etish  va tushunishga  alohida 
e‘tibor qaratilgan.  
Umuman,  demokratiyani  tushunish  va  anglash,  unga  amal  qilish  shaxsdan 
maxsus  tayyorgarlikni  talab  etadi.  Siyosiy  ongi  va  tafakkuri  shakllanmagan 
insonning  demokratiya  talablariga  javob  berishi  mumkin  emas.  Bundan  tashqari, 
demokratiyaning  о‗ziga  xos  xususiyatlari,  uning  har  bir  davlat  va  millat  hayotida 
amal qilish tamoyillari ham mavjud.  
Shu  о‗rinda 
Sharqona  demokratiya
  tо‗g‗risida  ayrim  fikrlarni  aytish 
muhimdir, zero bunday demokratiya aslida demokratiya tushunchasining ajralmas 
tarkibiy qismi hisoblanadi. Bu demokratiya Sharq mamlakatlari, asosan aholisining 
kо‗p  qismi  musulmon  ma‘naviyatidan  bahra  olgan  hududlarga  xos  bо‗lgan 
demokratik  qoidalar  majmuining  о‗ziga  xos  shakl  va  mazmunda  namoyon 
bо‗lishidir.  Sharqona  demokratiya  milliy  bosiqlik,  andisha,  yoshi  ulug‗larga 
hurmat,  о‗zaro  maslahat,  har  qanday  keskin  masalada  ham  tomonlarning 
kelishuvlariga asoslanadigan faoliyatdir. Ana shu xususiyatlari bilan ushbu ijtimoiy 
tushuncha G‗arb demokratiyasidan farq qiladi.  
Ayni  paytda  sharqona  demokratiya,  siyosiy  tartibsizliklar,  bosh-boshdoqlik 
va  mitingbozlikni  milliy  manfaatlarga  zid  deb  qaraydi  hamda  jamiyat  va 
davlatning  ichki  masalalari  har  qanday  fundamentalistik  va  qurolli  kuchlarga 
asoslangan  harakatlarni  qoralagan  holda,  о‗z  faoliyatini  о‗ziga  xos  madaniyat 
tamoyillari asosida yо‗lga qо‗yadi.