Mikromashinalar

Ishni bajarish tartibi

1. 
   Diodning asosiy parametrlari bilan tanishib, ularni hisobot daftariga yozing.
   
2. 
   18 – rasmdagi diodni tekshirish sxemasini yig`ing.
   
3. 
   Qaytaulagich P-1 ni “a” holatga, P-2 ni esa “I” holatga o`tkazib r<sub>1</sub> va r<sub>3</sub> rezistorlarning qarshiliklarini o`zgartirish bilan diodga berilayotgan kuchlanish o`zgartiriladi (o`zgartirish chegarasini o`qituvchi ko`rsatadi). O`lchashdan olingan ma’lumotlarni 2 – jadvalga yozing.
   

Uto`g`	V
Ito`g`	mA
Utesk	V
Itesk	mA

1 – jadval

4. Qaytaulagich P-1 ni “v” holatga, P-2 ni esa “2” holatga o`tkazib diodning teskari xarakteristkasini oling. Bunda diodning teshilishiga yo`l qo`ymasdan, unga berilayotgan kuchlanishini U<sub>tes.max</sub> gacha o`zgartirish kerak. O`lchashdan olingan ma’lumotlarni 1 – jadval ga yozing.

5. 1 – jadval da yozilgan ma’lumotlar bo`yicha diodning volt-amper xarakteristkasini quring.
6. Diodning volt-amper xarakteristkasi bo`yicha r<sub>d</sub> va U<sub>o</sub> ni, shuningdek, U<sub>to`g`</sub>=U<sub>tesk.</sub> Bo`lganda statik to`g`rilash koeffitsiyenti



ni aniqlang.
7. 5-rasmdagi sxema diod o`rniga stabilitron ulang.
8. stabilitroning asosiy parametrlari bilan tanishib ularni hisobot daftarig yozib qo`ying.

5-rasm

6-rasm

9. 3 va 4 punktlardagi tekshirishlarni bajarib, o`lchashdan olingan ma’lumotlarni 5-jadvalga yozing.

2-jadval

Uto`g`	V
Ito`g`	mA
Utesk	V
Itesk	mA

10. olingan ma’lumotlar bo`yicha stabilitronning volt-amper xarakteristkasini qurib, undan stabilitronninng asosiy parametrlarini aniqlang.

11. Tiristorning asosiy parametrlari bilan tanishib, ularni hisobot daftariga yozib qo`ying.
12. 6-rasmdagi tiristorni tekshirish sxemasini yig`ing.
13. Qaytaulagich P-1 ni a holatga o`tkazib, P-2 ning ajratilgan holatida I<sub>to`g`r.</sub> Ning tegishli qiymatlarini aniqlab, manbaning kchlanishini o`zgartiring. O`lchashdan olingan ma’lumotlarni 17-jadvalga yozing.
14. Qaytaulagich P-2 ni ulab, reostat r_b ning ikkita holati uchun manba kuchlanishini o`qituvchi ko`rsatgan chegarada o`zgartiring. O`lchashdan olingan ma’lumotlarni 17-jadvalga yozing.
15. Qaytaulagich P-2 ni ajratib, P-1 ni esa v holatga o`tkazib, manba kuchlanishini o`zgartirgan holatda I_tesk. tokning qiymatini aniqlang. O`lchashdan olingan ma’lumotlarni 17-jadvalga yozing.

3-jadval

Ibo=0	Uto`g` V
	Ito`g` mA
Ib1 > Ibo	Uto`g` V
	Ito`g` mA
Ib2 > Ib1	Uto`g` V
	Ito`g` mA
Ib =0	Utesk V
	Itesk mA

16. tiristor volt-amper xarakteristkasining turkumini qurib, undagi asosiy xarakterli nuqtalarni belgilang.

Nazorat savollari

1. 
   “p-n” o`tish deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   yarim o`tkazgichli diodning va stabilitronning tuzilishi va ishlash printsipini tushuntirib bering.
   
3. 
   diod, stabilitron va tristorning volt-amper xarakteristkalarni qanday ko`rinishga ega?
   
4. 
   tristorning tuzilishi va ishlash printsipini tushuntirib bering.
   
5. 
   diod, stabilitron va tiristor qaysi sohalarda qo`llaniladi?
   

Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   S.F.Amirov, M.S.Yoqubov, N.G`.Jabborov Elektrotexnikaning nazariy asoslari birinchi kitob toshkent “Talqin” 2008 yil.
   
2. 
   A.Xonboboyev, N.Xalilov Umumiy elektrotexnika va elektronika asoslari Toshkent “O`zbekiston” 2000 yil.
   
3. 
   F.Ye.Yevdokimov Umumiy eletrotexnika Toshkent “O`qituvchi” 1995 yil.
   
4. 
   T.f.d.prof. A. S. Karimov, M.M. Mirxaydarov. Elektrotexnika va elektronika asoslari (masalalar to`plami va laboratoriya ishlari) “O`qituvchi” 1989 yil.
   
5. 
   M.Yu.Zaychiq Nazariy elektrtexnikadan masala va mashqlar to`plami Toshkent “O`qituvchi” 1981 yil.
   
6. 
   K.B.Kryuchkov, N.I.Kovalьskiy Elektrotexnikadan o`quv qo`llanmasi “O`qituvchi” Toshkent- 1973 yil.
   
7. 
   Muxtorov D. N., Muxammadjonov M. Sh., «Elektrotexnika va elektronika » fanidan laboratoriya mashg`ulotlarni o`tkazish bo`yicha Noelektr yo`nalishlar uchun uslubiy ko`rsatma. FARG`ONA – 2020
   

Mundarija

Kirish................................................................................................................	5
Laboratoriya ishlarini o`tkazish uchun texnika xavfsizlik qoidalari..........................................................................................................	8
Laboratoriya mashg`uloti №1 Mavzu: O`zgarmas tok elektr zanjirlarini tekshirish................................................................................	9
Laboratoriya mashg`uloti №2 Mavzu: R, L va C elementlari ketma-ket, parallel va aralash ulangan bir fazali sinusoidal o`zgaruvchan tok elektr zanjirini tekshirish .......................................................................	11
Laboratoriya mashg`ulot №3 Mavzu: Sinusoidal o`zgaruvchan tok zanjirida rezonans xodisalarini tekshirish.............................................	14
Laboratoriya mashg`ulot №4 Mavzu: Uch fazali o`zgaruvchan tok elektr zanjiriga istemolchilarni “yulduz va uchburchak usullarda ulash.............	18
Laboratoriya mashg`uloti №5 Mavzu: Bir fazali transformatorni tekshirish............................................................................................................	21
Laboratoriya mashg`ulot №6 Mavzu: O`zgarmas tok generatorini tekshirish.........................................................................................................	23
Laboratoriya mashg`ulot №7 Mavzu: Uch fazali asinxron dvigatelning tekshirish..........................................................................................................	26
Laboratoriya mashg`ulot №8 Mavzu: Uch fazali sinxron generatorni tekshirish..........................................................................................................	29
Laboratoriya mashg`ulot №9 Mavzu: Yarim o`tkazgichli to`g`irlagichni tekshirish..........................................................................................................	33
Foydalanilgan adabiyotlar.............................................................................	39