Makroqitisodiyot – umum iqtisodiy tizimni va uning yirik tarmoqlari faoliyatini o’rganadi.
O’rganish obyekti – MD, YaIM, iqtisodiy o’sish va umumiy bandlik darajasi, iste‘mol harajatlari, milliy jamg’armalar va boshqa yirik ko’rsatkichlarni o’rganadi. Mikroiqtisodiyot – alohida iqtisodiy subyektlar (iste‘molchilar, ishchilar, investorlar, firmalar va boshqa) faoliyatini o’rganadi.
Mikroiqtisodiyot fanining predmeti – bozor iqtisodiyoti sharoi- tida aniq tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish va iste‘mol hajmi, narxlarning shakllanishi, resurslarning tarmoqlararo qayta taqsimlani- shi, iste‘molchilarning tovar sotib olishi, ishlab chiqaruvchilarning esa uni ishlab chiqarishi, sotishi va shu kabi boshqa jarayonlarni o’rganish hisoblanadi.
Mikroiqtisodiyot fanining vazifalari quyidagilardan iborat:
Hozirgi davrdagi bozor iqtisodiyoti mexanizmi
Resurslardan samarali foydalanish yo’llarini
Bozor iqtisodiyoti sharoitida firmalar, korxonalar va uy xo’ja- liklarining tutgan o’rni
Raqobatlashuv va korxonalar samaradorligi
Ishlab chiqarish va uni tashkil etish kabilarni o’rganish va ular- ni tahlil qilish. Mikroiqtisodiyot fani barcha ijtimoiy-iqtisodiy fanlar bilan uzviy bog’liqdir. Masalan, iqtisodiyot nazariyasi, kichik biznes va tadbirkorlik, tarmoqlar iqtisodiyoti, buxgalteriya hisobi, iqtisodiy tahlil, moliya va kredit, marketing va menejment, matematika, bank ishi va boshqalar. Mikroiqtisodiyot fani alohida shaxslar, uy xo’jalik- lari, korxona, davlat va boshqa ijtimoiy tashkilotlarning iqtisodiy hara- katlarini o’rganadi va quyidagi usul (metod)lardan, ya‘ni tahlil va sin- tez, monografik usul, iqtisodiy statistika usuli, hisoblash konstruktiv, tajribaviy usul, abstrakt mushohada usuli, matematik modellashtirish, induksiya va deduksiya usuli, optimallashtirish va muvozanatni aniq- lash usullaridan foydalanadi.
Mikroiqtisodiyotning xususiyatlari
Kamchilikni tanlov bilan muvozanatlashning asosiy maqsadi nuqtai nazaridan mikroiqtisodiyot quyidagi xususiyatlarga ega:
U iqtisodiyotning alohida bo'linmalarining xatti-harakatlarini kuzatadi, tekshiradi va bashorat qiladi.
Uni o'rganish ambitsiyasi alohida birliklar bilan cheklanganligi sababli, yig'ilish darajasi cheklanishga intiladi. Masalan, firmalar to'plami sanoatni anglatadi.
Bu birinchi navbatda resurslarni taqsimlash va tegishli siyosat va printsiplar kabi muammolarni hal qiladi.
Iqtisodiy muammolarni o'rganish uchun foydalanadigan asosiy vositalar yoki vositalarga talab va taklif kiradi.
Mikroiqtisodiyotdagi muammolarni hal qiladigan asosiy hal qiluvchi bu narxdir.
Iqtisodiyotning ushbu sohasi foydalanadigan o'rganish usuli, ya'ni qisman muvozanatni tahlil qilishdir. Ushbu usul bo'yicha bitta o'zgaruvchining boshqa barcha o'zgaruvchilarga ta'siri teng deb hisoblanadi.
Alohida iqtisodiy birlikning ishlab chiqarish hajmi va narxini aniqlash mikroiqtisodiyotning asosiy masalalaridan biri bo'lganligi sababli, bu tarmoq «narxlar nazariyasi» deb ham yuritiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |