Mikrobiologiyada laboratoriya mashg’ulotlari

Ezilgan  tomchi  preparatini  tayyorlash 
 
1-pipetka;  2-suv;  3-buyum  oynasi;  4-pinset;  5-mikroorganizm;  6-
qoplag’ich oyna; 7-tayyor mikropreparat.  
 
 Ezilgan  va  osilgan  tomchi  preparatlari  bakteriyalarning 
harakatini tekshirishga imkon beradi. 
Surtma  (quruq  preparat)  tayyorlash.  Mikroorganizmlarni 
immersion  ob'ektiv  bilan  katta  qilib  ko’rish  uchun  o’ldirilgan 
mikroblardan 
quruq 
preparat 
tayyorlanadi. 
Bu 
preparatlar 
mikrobiologik    amaliyotida  ko’p  qo’llaniladi.  Ularni  bo’yalgan  holda 
mikroskop  ostida  ko’riladi.  Fiksasiyalangan  preparatlarning  mohiyati 
shundan  iboratki,  tirik  ob'ektning  hayot  faoliyati  to’xtatilib,  uning 
tuzilishi  saqlab  qolinadi.  Fiksasiyalanish  tufayli  hujayra  shishaga 
mahkam  yopishadi  va  yaxshi  bo’yaladi.  Fiksasiyalangan  preparatlar 
patogen  mikroorganizmlar  bilan  ishlaganda  juda  muhim  (xavfsizlik 
nuqtai nazaridan). 
Buyum  oynasi  etil  spirti  va  oltingugurt  efirini  (1:1) 
aralashmasidan  iborat  suyuqlik  bilan  maydon  tozalangandan  so'ng, 
uning  sirtiga  bir  tomchi  vodoprovod  suvi  tomiziladi.  Kuydirilgan 
bakterial  ilgak  yordamida  mikroorganizm  ekilgan  probirkadan  uning 
ma'lum    massasini  olib,  suv  tomchisiga  qo'yiladi.  Ilgak  yordamida 
tomchidagi  massa  buyum  oynasi  sirtiga,  taxminan  4  sm
2
  yuzaga 
surtiladi.  Suspenziya  quyuq  bo'lsa,  suv  bilan  suyultiradi.  Buning 
uchun steril ilgak yordamida ozgina suspenziyadan olinadi va boshqa 
buyum  oynasidagi  bir  tomchi  suvga  qo'shiladi.  So'ngra  yupqa  qilib 

---

 
20 
surtiladi  va  buyum  oynasi  uy  haroratida  yoki  spirt  lampasining 
alangasidan  ancha  yuqori  qilib  ushlangan  holda  quritiladi.  Mazokni 
quritishda  qattiq  qizdirish  mumkin  emas,  chunki  hujayra  oqsillari 
ivishi  natijasida  uning  tuzilishi  va  shakli  o'zgarib  ketadi.  Quritilgan 
preparat fiksasiyalanadi. Hujayra shakli o'rganiladigan bo'lsa mazokni 
fiksasiyalash  spirt  lampasi  alangasi  ustida,  agar  hujayrani  ichki 
tuzilishi o'rganiladigan bo'lsa kimyoviy birikmalar yordamida amalga 
oshiriladi.  Birinchi  holatda  preparat  alanga  ustidan  yon  tomoni  bilan 
3-4 marta sekinlatib o'tkaziladi. 
 
 
 
 
 
Preparat  va  qoplag’ich  oynalar 
Maxsus preparat oynasi 
 
 
Preparat  tayyorlash  uchun  zarur  asosiy  jihozlar 
 
Kimyoviy 
moddalar 
bilan 
fiksasiyalanganda 
xrom 
birikmalaridan, formalin, asetondan foydalaniladi. 
Preparatni  fiksasiyalashning keng  tarqalgan  usullaridan  biri,  uni 
96%  etil  spirti  va  efirni  (Nikiforov  eritmasi)  teng  miqdordagi 
aralashmasi  bilan  ishlov  berish  hisoblanadi.  Bunda    preparat  ma'lum 
vaqtga fiksasiyalovchi suyuqlikka botirib qo'yiladi.