Mikrobiologiya va virusologiya

III. Tenericutes bo`limi 
Rigid (qattiq), hujayra devori yuk, grammanfiy, peptidoglikan 
sintezlamaydigan prokariotlar kiradi. Bo`limga odam, hayvon va o`simliklarda 
kasallik ko`zgatuvchi mikoplazmalar kiradi. Ularda hujayra devori yo`q. Hujayra 
membranasi 3 qalin:dan iborat bo`lib oval yoki sharsimon shaklli, ba’zilari 
ipsimon shohlangan bo`lishi. mumkin. Kattaliklari 125 — 250 nm bo`lib eng 
kichik bakteriyalarga yaqin. Viruslar kabi bakterial filtrdan oson o`tadi.
IV. Mendosicutes bo`limi 
Bu bo`limga hujayra devori takomillashmagan, peptidoglikani yuk, 
hujayralari sharsimon, tayoqchasimon, spiralsimon, piramida ko`rinishli, kvadrat, 
olti nurli yuldo`zsimon, mitselliyli va hokazo shaklli prokariotlar kiradi. Ba’zi 
vakillari Gram musbat, ba’zilari Gram manfiy bo`ladi.. Bo`limga Archeobacteria 
sinfi 
kirib, 
ular 
o`zining 
fiziologiya, 
biokimyoviy 
xususiyatlari 
va 
ekologiyasining noyobligi va boshqa prokariotlardan keskin farqlanishi bilan 
ajralib turadi. Xususan, ribosoma RNK— 5S va 16S, transport RNK—lari tarkibi 
va birlamchi to`zilishi va hujayra devori lipid membranasi tarkibi bilan ajralib 
turadi. Ba’zi turlarining 100°S dan ham yuqori temperaturada rivojlanishi va 
boshqa — noyob xususiyatlar bu xil prokariotlarga xosdir. 
Arxibakteriyalar sinfi 5 guruhga bo`linadi: 
1 — guruhga metanhosil tayoqcha, sharsimon, tayoqchasimon shaklli 
bakteriyalar kirib, CO2 ni SN
4
gacha qaytaradi yoki sirka kislota yoki metil 
spirtidan metan va CO2 hosil qildi. Ular tuproq, botkokliklar, hayvon va 
odamlarning oshqozon — ichak yullarida tarqalgan. 
2 — guruhga aerob oltingugurtni oksidlovchi, optimal rivojlanish 
temperaturasi 70 — 75°S pH optimumi 3 bo`lgan atsidofil bakteriyalar kiradi. 
3 — guruhga oltingugurtni H
2
S gacha anaerob qaytaruvchi, optimal 
rivojlanish temperaturasi 85—105°S issik suvlarda tarqalgan prokariotlar kiradi. 
4 — guruhga galobakteriyalar kirib, "ular kvadrat bakteriyalar" ham 

---

25 
deyiladi. Ular NaS1ning 20 — 25% li eritmasida ham rivojlanadi. Ular 
shurlangan tuproq, suv havzalari va boshqa substratlarda tarqalgan. 
5 — guruhga termoatsidofil "mikoplazma" lar kirib yuqori (60°C) temperaturada 
va past (1-2) pH da rivojlanadi. Ular Yaponiyaning issiq mineral suvlarida 
topilgan.