Mikrobiologiya va immunologiya

Bakteriologiya. Patmaterialdan oziq muhitlarda leptospiralar hamma vaqt ham ajratilavermaydi. Leptospiralar – fakultativ aeroblar, xemogeteroorganotrof lar, o‘stirishning optimal harorati -28-30⁰C, pH 7,2-7,4. Leptospiralar oddiy oziq muhitlarda o‘smaydi. Tarkibida 5-10% quyon yoki qo‘chqor qon zardobi bor maxsus oziq muhitlarda o‘sadi: Ulengut, Eorski, Fervolt-Voloff, Kortxaf, Terskix, Lyuboshenko muhitlari. Zich oziq muhitlarda leptospiralar xiraroq, tiniq yoki yarim tiniq gomogen diskka o’xshash S-, O- va R- shaklli koloniyalar hosil qiladi, suyuq oziq muhitlarda 7-20 sutkadan keyin loyqalanish paydo bo‘ladi. Muhitlarda leptospiralar borligi mikroskopiya usulida aniqlanadi. Ko‘ndalang bo‘linish yo‘li bilan ko‘payadi. Bunda hujayra markazi ingichkalashib, ikkiga bo‘linadi. Bo‘linish ikkita qiz hujayraning aktiv harakatlanishidan paydo bo‘ladi. Ko‘pchilik kulturalar 7 - 20 kundan, ba’zan 3 - 5 kundan kam hollarda 1 - 2 oydan keyin va undan ko‘proq vaqtda o‘ladi.
Biosinov. Uning yordamida leptospiralarni hatto tuproqdan ajratish mumkin. Biosinov 20-30 kunlik tillarang og‘maxon, 10-20 kunlik yosh quyonlarda, 3-5 haftalik yosh dengiz cho‘chqalarida qo‘yliadi. Patmateri al suspenziyasi teri ostiga yoki qorin bo‘shlig‘iga og‘maxonlarga 0,5-1 ml, quyonlarga 2-3 ml, dengiz cho‘chqalariga 1-2 ml dozada yuboriladi. 3-5 kuni isitma chiqqan vaqtida qulog‘idan yoki yuragidan qon olib mikroskopik usulda tekshiriladi va oziq muhitlarga ekiladi. Agar zararlangan hayvonlar o‘lmasa , ularni14-16 chi kunlari o‘ldirib, tekshiri ladi. Ularning qon zardobi mikroagglyutinasiya reaksiyasida 13 ta seroguruh leptospiralari bilan tekshiriladi. 1:10 nisbatda va undan yuqori titrdagi ijobiy natija tekshirilayotgan mateirialda leptospiralar borligidan dalolat beradi.
O‘lgan laboratoriya hayvonlarining yuragi, jigari va buyragidan oziqa muhitlarga ekiladi.
Dengiz cho‘chqalari faqat L.icterohaemorrhagiae bilan zararlantirilgandagina o‘ladi. Serologik tekshirish hayvon qoni zardobidagi maxsus antitelolarni mikroagglyutinasiya (MAR) va makroagglyutinasiya reaksiyasida (AR) aniqlashga asoslangan. Leptospirozning serologik diagnostikasi yalpi va alohida (individual) tekshirishlarni o‘z ichiga oladi. Immunologik tekshirishlarning diagnostik maydoniga immun statusi har xil hayvonlar tushadi: zararlangan, kasal, kasallanib sog‘aygan immunli, immunlovchi subinfeksiya natijasida immunlangan, sog‘lom, shuning uchun natijalarni izohlab berish qiyin.
Kasal hayvonlardan qon zardobi ikki marta 5-7 chi, 7-10 kunlari olinadi. Reaksiya uchun yangi olingan, filtr qog‘ozida quritilgan, konservasiya qilingan (fenol yoki bor kislotasi bilan) zardoblar ishlatiladi.
RMA. zardoblar 1:50, 1:100, 1:1250 nisbatda suyultiriladi. Reaksiya o’yiqchali plastinkalarda qo’yiladi. Har bir suyultirilgan zardobdan, alohida 6 ta qator 3 tadan o’yiqqa (antigen soniga qarab) 0,1 mldan quyiladi. 6 ta leptospira kulturasining har biridan 0,1 ml dan 3 ta o’yiqqa zardob ustiga quyib, aralashtiriladi, bunda zardoblar 1:100, 1:500, 1:2500 nisbatda suyultirilgan bo’ladi. Plastinani sekin chayqatib, termostatga 30 ⁰C 1 soatga qo’yiladi. Bir vaqtda nazorat qo’yiladi: 0,1 ml kultura +0,1 ml fiziologik eritma. Natija ezilgan tomchi usulida preparat tayyorlab, mikroskopda tekshirib aniqlanadi. Barcha suyultirilgan zardoblarda agglyutinasiya 4,3,2 plyusga baholansa – musbat hisoblanadi. Nazorat reaksiyasidan tashqari.