Mikrobiologiya va immunologiya

2. Bakteriologiya: Avval Gon yoki Alikayev usullaridan birida patmaterialga ishlov beriladi.
Gon usuli:Patmaterial steril havonchada yahshilab ezilib 1:4 nisbatda 10-12%li sulfat kislotaning suvdagi eritmasi bilan aralashtiriladi.Hosil bo’lgan suspenziya minutiga 3000 aylanma tezlikda 10-15minut sentrafuga qilinadi. Ekspozisiya (kislotaning ta’siri) 20-30minutdan oshmasligi kerak. Cho’kmadan surtmalar tayyorlanadi, oziqa muhitga ekiladi. Biosinov uchun cho’kma 1-2 marta steril fiziologik eritma bilan yuviladi.
Alikayev usuli: Ko’pincha patmaterial yangi, kam ifloslangan bo’lganda qo’llaniladi. Patmaterial steril hovonchada 0,5sm³ kattalikda maydalanib, ustiga 10-8-6%li sulfat kislotaning suvdagi eritmasi quyiladi. 10-20 minut turadi. Kislotaning ekspozisiya vaqti va konsentrasiyasi materialning ifloslanish darajasiga bog’liq. 10-20 minutdan keyin kislota to’kib tashlanib, o’rniga fiziologik eritma quyiladi va 8 minut turadi. Keyin fiziologik eritmani to’kib, patmaterial hovonchada yahshilab eziladi, fiziologik eritmada suspenziya tayyorlanadi, 5-6 probirka oziq muhitga ekiladi.
Ishlov berilgan patmaterial- elektiv oziq muhitlar:tuxum-kraxmalli, kar toshkali-gliserin-bulonli -begona mikroorganizmlarning o’sishini to’xtatuvchi muhitlarga ekiladi. Ko’pincha Petranyani, Levenshteyn-Yensen, Gelberg muhitlaridan foydalaniladi.Gliserinli GPB va GPA lari ham ishlatiladi.
Tuberkulyoz qo’zg’atuvchisi-aerob, sekin o’sadi (2-4 hafta va undan ko’proq). Gliserinli bul’onda uzoq vaqt davomida (6-8 hafta) o’stirilganda toksik modda tuberkulin to’planadi. Undan tuberkulyozni aniqlashda foydalaniladi. Suyuq muhitda qo’zg’atuvchi 10-30 kundan keyin o’sib parda hosil qiladi.
M.tuberculosis-qalin parda, M.bovis- qora to’rsimon o’simtali parda, M.avium-esa 7-10 chi kuni yupqa, nozik, oqishroq 21 chi kuni kuchli ajinlashgan parda hosil qiladi. Zich oziqa muhitlarida boshida zo’rg’a ko’rinadigan mikrokoloniyalar paydo bo’ladi, keyin ular kattalashib boradi. Oziqa muhit yuzasidan mayda yoki katta, yaltiroq yoki hiraroq, silliq yoki kengish 1-2 koloniyalar, yoki koloniyalar birlashib ketib, yuzasi bilan bitta oqish qatlam hosil qiladi. Bakteriologik tekshirish muddati- 2 oy. Ekmalarni har 4-5 kunda ko’rib natija yozib boriladi.
3.Biosinov. Dengiz cho’chqasi chotining terisi ostiga 1ml, quyonlar quloq venasiga 2ml, tovuqlar qanoti osti venasiga 1-2ml yuboriladi. Kuzatish muddati 3oy.
Biosinovga olingan hayvonlar oldindan tuberkulyozga tuberkulin bilan allergik usulda tekshirilishi kerak. Manfiy natija berganlarigina biosinov uchun ishlatiladi. O’lgan hayvon yorilib, xarakterli tuberkulalardan surtmalar tayyorlanadi, oziqa muhitga ekiladi.