Mikrobiologiya va immunologiya

Biokimyoviy xususiyatlari. Leptospiralarning diagnostikasida rol o‘ynamaydi, farqlashda ishlatilmaydi.
Chidamliligi. Leptospiralar qurish, qizdirish, pH ning past ko‘rsatkichlariga, dezinfeksiyalovchi moddalarga sezuvchan. Suv havzalarida 30 kungacha, nam va ishqorli tuproqlarda -280 kungacha, oziq muhitlarida 1-2 sutka saqlanadi. O‘txo‘rlar siydigida 49 soat, go‘shtxo‘rlar siydigida 4 soat saqlanadi. Yangi sutda 8 - 24 soat, qaynatilgan, pasterizasiya qilingan sutlarda 24 - 48 soat yashaydi. Buzoq, qo‘zi, cho‘chqa, quyon go‘shtida - 10⁰C da ( pH 6,2) 10 kun davomida saqlanadi. 56⁰C gacha qizdirilganda 25-30 daqiqada o‘ladi. Quriganda, qaynatganda va dezinfeksiyalovchi moddalar odatdagi konsentrasiyada ta’sir ettirilganda leptospiralar shu zahoti o‘ladi. Leptospiralarni oziq muhitda -30 , -70⁰C da muzlatilganda 2,5 yil saqlanadi va virulentligi 238 kun saqlanib qoladi. Leptospiralar osh tuzi eritmasiga juda ham sezgir - uning 2,8%li eritmasi ularni 3-5 sutkada o‘ldiradi.
Patogenligi. Leptospiralarning patogenlik doirasi juda keng. Qishloq xo‘jalik hayvonlari va odamlar jalb etilmagan tabiiy o‘choqlarda qumsichqonlar, og‘maxonlar, kalamushlar, hasharotxo‘rlar, juft tuyoqlilar kasallanadi. Tabiiy o‘choq-qo‘zg‘atuvchi yashaydigan va har xil yo‘llar bilan organizmga o‘tadigan hudud. O‘choqlarda kemiruvchilarning alohida turlarida leptospiralar topilib, 60% gacha populyatsiyasini zararlaydi. Barcha turdagi qishloq xo‘jalik hayvonlari, uy hayvonlari va odamlar kasallanadi.
Laboratoriya hayvonlari moyilligi bo‘yicha quyidagicha joylashadi: tillarang og‘maxonlar, dengiz cho‘chqalar, quyon bolalari (sut emadigan yoshlari).
Infeksiya qo‘zg‘atuvchisi shtammining virulentligi kasallikning og‘ir kechishini ifodalovchi faktordir.
Yangi ajratilgan leptospira shtammlarining virulentligi serotiplararo juda o‘zgaruvchandir. Oziq muhitlarda o‘stirilganda ular nisbatan tezroq virulentligini yo‘qotadi. Moyil hayvonlarga yuqtirib uning virulentligini kuchaytirish va uzoq vaqt saqlash mumkin.
Leptospira kulturalarida gemolizin topilgan, uning aktivligi kavsh qaytaruvchilar, ayniqsa qo‘y eritrositlariga nisbatan yaxshi namoyon bo‘ladi. Gemlizin 56⁰C da 10 daqiqada parchalanadi, quritilgan holda esa - 4 oy saqlanadi. 7,4-8,0 pHda, 37⁰C da aktivligini ko‘proq namoyon qiladi. Organizmga gemolizin yuborilganda antitelo hosil qilmaydi, lekin immun zardob qo‘shilganda u neytrallanadi, ya’ni gaptenga o‘xshaydi.