Mikrobiologiya va immunologiya

Foydalanilgan adabiyotlar

1. Shapulatova Z.J. Mikrobiologiya fanidan o’quv qo’llanma (amaliy va laboratoriya mashg’ulotlari). Toshkent, 2013 y.

2. Carter. G. R darla J. Wise Essentials of Veterinary Bakteriology And Mycology Sixth Edition 2004 268 p
3. кисленко В.Н., Колычев Н.М., Суворина О.С. Ветеринарная микробиология и иммунология. Часть 3. Частная микробиология. М.2007 г.


1-savol. Brutselloz qo’zg’atuvchilarini umumiy xarakteristikasi.


Brusellyoz qo’zg’atuvchisini birinchi marta 1886 yilda ingliz mikrobiologi David Bryus o’lgan odamning talog’idan ajratdi va Micrcoccus melitensis deb atadi. 1897- yilda Bing va Stribolt qoramollardan ajratadi va Bact.abortus bovis deb atadi, 1914 yilda D.Traum cho’chqalar tashlagan homilasidan ajratib – Bact.abortus suis deb atadi. Amerikalik olima A.Ivens 1918 yilda ushbu qo’zg’atuvchilarni chuqur o’rganib, xususiyatlari jihatidan bir – biriga yaqinligini aniqladi va D.Bryus sharafiga hammasini bir avlodga kiritib Brucella deb nomladi.Hozirgi vaqtda oltita brusella turi mavjud bo’lib, kasallikni qo’y va echkilarda – Brucella melitensis, qoramollarda – Brucella abortus, cho’chqalarda – Brucella suis, itlarda – Brucella canis, qo’chqorlarda – Brucella ovis, sichqonlarda – Brucella neotomae qo’zg’aydi. Qo’chqorlarda bu kasallik – infeksion epidedimit deb aytiladi.
Brusellyoz yuqumli, surunkali o’tadigan kasallikdir. Barcha turdagi uy va yovvoyi hayvonlar, odamlar ham kasallanadi. U odamlarga kasal hayvon, uning mahsulotlaridan o’tadi. Brusellyoz enzootiyaning boshlanishida hayvonlarda yalpi homila tashlash, buning oqibatida yo’ldoshining tezda ajralmasligi, endometrit, bepushtlik bilan namoyon bo’ladi. Ko’p hollarda klinik belgilarsiz o’tadi.
Brusellalarning bir tur hayvondan boshqa turiga o’tishi – migrasiyasi, muhim epizootologik va epidemiologik ahamiyatga ega. Masalan Br. melitensis qoramol va cho’chqalarda topilgan, shuning uchun bunday hayvonlar odamlarning brusellyoz bilan kasallanishida manbai bo’lib qoladi (Ye.V. Kozlovskii, 1954-1956 va boshqalar). Shuningdek, Br.suis qoramol va qo’y, echkilarga, Br abortus qo’y, echki va cho’chqalarga migrasiya qilishi aniqlangan.
Odam hamma turdagi brusella mikroblari bilan kasallanishi mumkin, ammo qo’y-echki brusellalari odamlar uchun nihoyatda yuqumli bo’lib, kasallik og’ir kechadi.
Morfologiyasi. Brusellalar polimorf-yumaloq, oval, kokksimon bakteriya lar yoki 0,5x0,7-0,6x1,5mkm o’lchamli tayoqchalardir.Spora hosil qilmaydi, harakatsiz. Mikroskopda brusellalar bitta, ikkita yoki to’p-to’p bo’lib joylashgan holda ko’rinadi. Ba’zi olimlar brusellaning virulentli shtammlarida kapsulali shakllarini kuzatishgan.