Mikrobiologiya va immunologiya

Kultural xususiyatlari. Stafilokokklar GPB, GPA, selektiv muhit-tuz qonli GPA (8-10% Nacl,5% fibrinsizlangan qon qo’shilgan)larda, 35-37^oCda pH 7,2-7,4, aerob va anaerob sharoitlarda yaxshi o’sadi.
Biokimyoviy xususiyatlari: Stafilokokklar glyukoza, fruktoza, saxaro za, maltoza, mannitni gazsiz kislota hosil qilib parchalaydi. Stafilokokklar ureaza, katalaza, vodorodsulfid hosil qiladi, indol hosil qilmaydi. Jelatinani voronka shaklida eritadi. DNK-aza koagulaza fermentini hosil qiladi.
Chidamliligi.Stafilokokklar tashqi muhitning noqulay sharoitlariga ancha chidamli. Dezinfeksiyalovchi moddalardan 1 %li formalin, 2% li o’yuvchi natriy eritmalari ularni bir soatda, 1% li xloramin esa 2-5 daqiqada o’ldiradi. Stafilokokklar kristallviolet, pioktanin, malaxit ko’kiga juda sezgir bo’lib, ularning 1:300000 nisbati bokteriostatik ta’sir qiladi. Stafilokokklar ba’zi antibiotiklarga ham chidamlidir.
Patogenligi. Patogen (gemolitik) stafilokokklarning patogenligi yiringlash jarayonlarida namoyon bo’ladi. Ajratilgan toza kulturalarning toksin hosil qilish va plazmokoagulyasiya xususiyatlariga qarab verulentligi aniqlanadi. Patogen stafilokokklar har xil toksinlar hosil qilib, organizmga har xil ta’sir qiladi.
Gistotoksin - letal va dermonekrotik ta’sir qiladi. Nekrotoksin to’qima nekrozini paydo qiladi. Gemotoksin - eritrositlarni gemolizga uchratadi.
Enterotoksin-gastroenterit paydo qiladi. Leykosidin - leykositlarni lizisga uchratadi. Bundan tashqari stafilokokklar koagulaza hosil qiladi, uning ta’sirida qon plazmasi koagulyasiyaga uchraydi, fibrinolizin-fibrinni eritadi.
Patogenezi. Stafilokokklar hayvon organizmida mahalliy yiringli yallig’lanish, ba’zan umumiy qonning zararlanishi namoyon qiladi.
Antigen tuzilishi. Stafilokokklarning barcha turi va variantlari uchun umumiy bo’lgan oqsilli antigenlari bor. Patogenlarida - polisaxaridli A anti gen, saprofitlarida - polisaxaridli B antigen, shuningdek maxsus polisaxarid li C antigen. Stafilokokk enterotoksinlari antigen tuzilishi bo’yicha A, B, C_1, (C₂), D va E serovarlarga bo’linadi.