Микроб биотехнологияси Биология фанлари доктори, доцент Қ. Т. Нормуродова Кириш

Микроорганизмларнинг ўзига хос хусусиятлари:

• Метаболизмни нафислиги;
• Ўзгарувчан муҳитга тез мосланиши;
• Ҳужайрада, ўзи учун зарур бўлган, атиги бир неча юз минг оқсил сақлаши;
• Индуцибел ферментлар (умумий оқсилни 10 %) синтез қилиши;
• Тез кўпайиши ( E.coli – 20 минутда 2 га бўлинади)

Микроорганизмлар метаболизмининг юқори нафислиги, уларни ҳар хил шароитда яшай олиши билан боғлиқ (В.И.Вернадский).

Микроорганизмлар метаболизмининг юқори нафислиги, уларни ҳар хил шароитда яшай олиши билан боғлиқ (В.И.Вернадский).

1-жадвал. Прокариот ва эукариот ҳужайралар тузулишининг фарқланиши.

Прокариотларнинг ўзига хос бўлган хусусиятлари.

Прокариотларнинг ўзига хос бўлган хусусиятлари.

• Прокариотлар морфологик жиҳатдан бўш табақаланган (слабо дифференцированы): кокклар, таёқчалар, қийшиқ таёқчалар.
• Прокариотларни кўплари анаэроб, бижғиш орқали нафас олади.
• Прокариотларнинг бир қисми энергияни специфик йўл билан – ноорганик моддаларни оксидланиши орқали олади.
• Прокариотларнинг катта гуруҳи фототрофлар – қуёш энергиясидан фойдаланади. Керакли энергияни CО2 дан ёки органик бирикмалардан оладилар.
• Молекуляр азотни фиксация қилувчи прокариотлар (1910й Фринц Хабер) кенг тарқалган (1011кг/йил, бу Ерда янги фиксация қилинадиган азотни 60% ни ташкил қилади )
• Прокариотларнинг катта қисмида кўпайиш, бинар кўндаланг иккиланиш орқали амалга ошади ва ДНК репликацияси цикли тугагандан кейин бошланади.

Грамм мусбат (+) бактериялар ва ипсимон цианобактериялар

Грамм мусбат (+) бактериялар ва ипсимон цианобактериялар

• 2 га бўлиниш, кўндаланг тўсиқлар синтез қилиш йўли билан амалга ошади.
• Кўндаланг тўсиқлар, четдан –марказга қараб синтезланади.
• Кўндаланг тўсиқлар-цитоплазматик мембраналар ва пептидогликанли қаватдан шаклланади.
• Ҳосил бўлган қиз ҳужайраларни ажралиши кўндаланг тўсиқни ўрта қаватини автолизин ферменти ёрдамида лизис бўлиши натижасида амалга ошади.