Microsoft Word yonilgi mahsulot zapasorg doc

3.  Aromatik  uglevodorodlar,  kimyoviy  formulasi:    C
n
H
2n-6
, 
C
n
H
2n-12 
 
Neftning og‘ir  fraksiyalarida murakkab ko‘p halqali aromatik 
uglevodorodlar uchraydi. 
 
 
                    Benzol                                      Naftalin 
 
Aromatik  uglevodorodlar  neft  tarkibida  parafin  va  naften 
uglevodorodlarga  nisbatan  ozroq  miqdorda  (5-20%)  uchraydi. 
Aromatik  uglevodorodlarning  zichligi  parafin  va  naftenlarga 
qaraganda  ancha  yuqori  bo‘lib,  ular  turli  reaksiyalarga  oson 
kirishadi. Ularning asosiy vakili benzol C
6
H
6
 bo‘lib, uning benzin 
tarkibida  bo‘lishi  oktan  sonini  oshiradi.  Lekin  bu  uglevodo-
rodlarning  miqdori  chegaralanadi,  chunki  ular  yuqori  haroratda 
detallarga yopishib, qurum qotishmalarini hosil qiladi.  
Aromatik uglevodorodlarning dizel  yonilg‘isida kam bo‘lgani 
yaxshi,  chunki  ular  dizel  yonilg‘isida  qiyin  oksidlanib,  alanga-
lanish  vaqtini  uzaytirib  yuboradi  va  yonilg‘i  chala  yonishiga  olib 
keladi, natijada dvigatel qattiq ishlaydi. 
Moylarda esa, bu uglevodorodlar ko‘p qurum hosil bo‘lishiga 
olib  keladi,  shuningdek,  harorat  pasayganda  moylarning  qovush-
qoqligini  oshirib  yuboradi.  Shuning  uchun  bu  uglevodorodlar 
moylash materiallarida kam bo‘lgani maqsadga muvofiq.