Microsoft Word yonilgi mahsulot org doc

Avtomobil transporti uchun yonilg‘i sarfi har bir bosib o‘tilgan 
 100 km yo‘l uchun litrda(l/100km) belgilanadi 
 
Avtomobillar turi 
Yonilg‘i markasi 
Yonilgi sarfi 
l/100km 
VAZ (hammasi uchun) 
AI-93 
8,5 
VAZ-2121 «Niva» 
AI-93 
12 
NEKSIYa 
AI-93 
10,0 
DAMAS 
AI-93 
8,0 
ТIKO 
AI-93 
5,5 
Dogan 
AI-93 
10,0 
GAZ-21 «Volga» 
A-76 
13,0 
GAZ-24 «Volga» 
AI-93 
10,5 
UAZ-469, -469V 
A-76 
16 
GAZ-51 
A-72 
21,5 
GAZ-53 
A-76 
25,5 
KAMAZ-5511 
Dizel yonilg‘isi 
34 
Ikarus –260, -280 
Dizel yonilg‘isi 
40,44 
Mersedes-Bens 0405 
Dizel yonilg‘isi 
38,0 
204 
Yonishni susayishini kompensatsiyalash uchun aralashmaning 
o‘t olish momentini ilgarilatish lozim, bu vazifani vakuumli o‘t 
oldirishni regulyatori bajaradi. 
Biroq dvigatel yuklamaga bog‘liq ravishda siyraklanish bir 
xil, aylanish chastotasi har xil bo‘lgan rejimda ishlay oladi. 
Bunday xolda aylanish chastotasi katta bo‘lganda yonish porshen 
ish yo‘lining bir qismini o‘tib bo‘lgandan so‘ng tugaydi, ya’ni 
yonilg‘i yonganda ajralgan iisiklikdan to‘la foydalanilmaydi. 
Demak, aylanish chastotasi qancha yuqori bo‘lsa, yonilg‘i 
aralashmani shuncha ilgari o‘t oldirish kerak. Bu vazifani 
markazdan qochma o‘t oldirishni ilgarilatish rostlagichi bajaradi. 
Dizel dvigatellari faqat siyraklashgan aralashmada (

2...5) 
ishlaydi, shu sababli ular benzin bilan ishlaydigan dvigatelllarga 
nisbatan ancha zararsizdir. Biroq dizel dvigatellari tejamkor-
ligining yuqori bo‘lishining sababi faqat yonilg‘ining to‘la yonishi 
emas, balki siqish darajasining kattaligi hamdir. 
Silindrdagi benzin yonganda ajralgan energiyaning faqat 25-
30% igina mexanik energiyaga aylanadi. Тermodinamikaning 
shaf-qatsiz qonunlari shunday. Dizelda yonilg‘ining yonish 
harorati yuqori va ajralgan energiyaning foydali ishga aylanish 
samara-dorligi ham yuqori - 36...39%, havo turbina yordamida 
bosim bilan kiritiladigan dvigatellarda esa 45% gacha bo‘ladi. 
Dvigatelning o‘zining tejamkorligi esa doimiy saqlanmaydi, 
yuklanish 
bilan 
aniqlanadigan 
ish 
rejimiga 
va 
drossel 
zaslonkasining ochilishiga bog‘liq. 
Yonilg‘ining minimal solishtirma sarfi, drossel zaslonkasi 
ekonomayzer tizimining ulanish arafasidagi, dvigatelning maksi-
mal buruvchi momentiga mos holatdagi aylanish chastotasiga 
tug‘ri keladi.
 
Dvigatelning eng tejamli ish rejimi avtomobil 
harakatining eng tejamli harakatlanish tejami bilan mos tush-
maydi. 

---

205