Microsoft Word янги урта масофа

 
2.1. HAR TOMONLAMAVIYLILIK PRINSIPI 
 
Bu  prinsip  o’rta  va  uzoq  masofaga  yuguruvchi  sportchilarni 
tayyorlashda  har  tomonlama  rivojlanishini  ta’minlaydi.  Ya’ni 
irodasining  yuqori  darajadagi  sifatini,  jismoniy  qobiliyatlarini 
rivojlantirishni,  yurak-tomir,  nafas  olish  va  qon  aylanish  tizimlarini 
ishchanligini oshirishni, o’z harakatlarini boshqarishni ta’minlaydi. 
Hartomonlamaviylik  prinsipi  organizimning  barcha  tizimi  va 
a’zolari,  ruhiy  va  fiziologik  faoliyatlari  o’rtasidagi  aloqani  yo’lga 

---

O’RTA VA UZOQ MASOFALARGA YUGURUVCHILAR UCHUN MURABBIYINING KASBIY-PEDAGOGIK FAOLIYATI 
~ 41 ~ 
 
qo’yishda  ko’maklashadi.  Mashg’ulotlar  ta’siri  ostida  organizim 
a’zolari  va  tizimlarining  u  yoki  bunisida  yuz  beradigan  turli  xil  va 
ko’p  sonli  o’zgarishlar,  organizmning  yaxlit  faoliyat  olib  borishi 
uchun  zamin  hozirlaydi.  Har  tomonlama  rivojlanish  darajasini 
oshirish-sportchining  jismoniy  tayyorgarligining  yuqori  darajasiga 
etishida,  uning  texnik  va  taktik  malakasini  yaxshilanishida,  hamda 
organizimning  tashqi  ta’sirlarga  chidamliligini  kuchaytirishda 
yordamlashuvchi  asosiy  shartlardan  biri  bo’lib  hisoblanadi.  Har 
tomonlama tayyorgarlik va iqtisoslashtirilgan yil davomida to’xtovsiz 
olib boriladigan mashg’ulotlar bilan maqbullashtirish ham hal qiluvchi 
ahamiyat kasb qilishini ta’kidlab o’tish maqsadga muvofiqdir. Yuqori 
sport 
ko’rsatgichlariga 
erishishni 
har 
tomonlama 
jismoniy 
rivojlanishni  takomillashtirish  va  uning  negizida  asab,  yurak-tomir, 
nafas  yo’llari  kabi  tizimlarning  yanada  qiyinroq  va  mukammalroq 
yuklamalarga  moslashishini,  yuqori  darajadagi  ruhiy-asab  va 
fiziologik  ta’sirlarga  chidamliligini  oshirishni  rivojlantirishsiz 
tasavvur  ham  qilib  bo’lmaydi.  Hartomonlamaviylik  prinsipi  ayniqsa 
yosh  sportchilar  bilan  shug’ullanganda  muhim  ahamiyat  kasb  etadi. 
V.P.Filin  o’zining  “Jismoniy  tarbiyaning  yosh  xususiyatlari  asoslari” 
asarida  ko’p  yillik  sport  mashg’ulotlarining  to’rt  davrini  ko’rsatib 
o’tgan: 
1.  Har  tomonlama  jismoniy  rivojlanish  uchun  dastbabki  sport 
tayyorgarligi. 
2. Boshlang’ich sport tayyorgarligi. 
3.Tanlagan  sport  turi  bo’yicha  maqsadga  yo’naltirilgan 
tayyorgarlik. 
4. Sport mahoratini oshirish va yuqori natijalarga erishish. 
Faqatgina  mashg’ulotlar  jarayonini  ilmiyllikka  asoslangan  holda 
to’g’ri  tashkil  qilib,  umumjismoniy  tayyorgarlik  va  asosiy 
tayyorgarlikni muvofiqlashtirib, mukamal texnik-taktik tayyorgarlikka 
erishibgina yuqori sport natijalarini qo’lga kiritish mumkin.