Microsoft Word xulafoi roshidiyn ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 

82

raziyallohu anhuni o‘ldirganlaridan so‘ng qo‘zg‘ab harakatga solib yubordilar Bunday 

qo‘zg‘ashni shaxsiy yoki yakka suratda emas, balki ommaviy suratda ancha jiddiy 

ravishda avj olishga erishdilar. Natijada o‘tgan voqea yuz berdi, dedilar. 

Ba’zi bir rivoyatlarda esa bu hodisa quyidagacha tartibda aks ettirilgan: Bir kuni 

Rasululloh alayhissalom Oyisha onamiz oldilarida boshlarini egib turar, Oyisha onamiz esa 

muborak boshlarini yuvayotgan edilar. Yonlarida Ummul mo‘‘minin Ummu Salama esa 

xurmo bilan sutni aralashtirib har ikkovlariga taom tayyorlayotgan edilar. Shunda 

Rasululloh hazratlari birdan: «Men sizlardan biringiz dumli tuya sohibi, Havoib suvining 

itlarini xurdiradigan va natijada to‘g‘ri yo‘ldan toyadiganingiz qay biringiz bo‘ladi, 

bilolmayman», dedilar. Bu so‘zni eshitgan zahotlariyoq Ummu Salama taomdan qo‘llarini 

qo‘rquvga to‘la holda ko‘tarib, shoshilgan holda «men shunday bo‘lishdan Ollohdan 

hamda uning Rasulidan panoh tilayman», dedilar. Rasuli Akram hazratlari ularga qarab: 

«menimcha sizlardan bittangiz Havoib itlarini xurdirsangiz kerak,— dedilarda, kaftlari 

bilan Oyisha onaning orqalariga urib:— «Ey  humayra, shunday bo‘lishlikdan ehtiyot 

bo‘ling», dedilar. Biroq Oyisha onamiz shunday bo‘ldilar. Ollohning taqdir sahifasiga 

yozganlarini bo‘lmoqligidan na ehtiyot qildirishlik va na ogohlantirishlik to‘sib qo‘ya oldi. 

Lekin mana shu rivoyatni aytayotgan kishilar bir narsani tashlab ketganlar, u ham bo‘lsa 

Oyisha onamiz vaqtiki mazkur makonga yetganlarida «ushbu suvning nomi nima?» deb 

so‘raydilar. Kishilar «Havoib suvi deb» javob berdilar. Ushbu javobini eshitgan Oyisha 

onamiz: «tezda meni bu yerdan olib ketinglar, Ollohga qasamki, men Havoib sohibasi 

bo‘lib qolaman», deganlar. Shu payt oldilariga singillarining o‘g‘li Abdulloh ibni Zubayr kelib, 

Islomda eng birinchi bo‘lib yolg‘ondakam guvohlikni berganlar. Ularning yolgon 

guvohliklariga ishonib, Oyisha onamiz ularga bo‘ysinib qolganlar. Natijada avvalda tarkib 

topgan taqdir yuz bergan. Bo‘lar ish bo‘lib o‘tgan. 

Hazrati Alini ba’zi bir tarixchilar malomat etib shunday deydilar. Emishki hazrati Ali 

Usmon qotillarini hibsga olishda sustkashlik qilganlar. Halifalik mansabiga 

o‘ltirganlaridan so‘ng esa ishni o‘z holiga tashlab qo‘yishlari Oyisha onamizni qattiq 

achchiqlanishlariga olib keldi va Oyisha onamizni mazkur jinoyatchilarga nisbatan Islom 

jazo choralaridan chora qo‘llashlikni talab qilib chaqiriqda bo‘lishlariga olib keldi. 

Din hamda toza vijdon egasi bo‘lgan tarixchi bunday ishni o‘zicha sharhlashdan tiyilishi 

kerak edi. Balki ahvolni o‘tmish tarixchilari tushuntirganlaridek tushuntirishlari zarurdir. 

Hazrati Ali Muhammad alayhissalomning amakivachchalari Fotimai Zahroning erlari, 

to‘rtinchi halifa, Badr va Husayn urushlarining qahramoni, Haybar qo‘rg‘onini 

shikastlovchi, Rasululloh alayhissalomga xijrat kechasi o‘z jonini fido etuvchi, bundan tashqari 

hisobsiz fazilatlarga ega bo‘lish bilan birga, butunlay ma’sum emaslar. U kishi Imom va 

Mujtahid, demak to‘g‘ri ijtihod qilgan bo‘lsalar, cheksiz ajrga ega bo‘ladilar va agar xato 

ijtihod etgan bo‘lsalar, unda bitta ajrga ega bo‘ladilar. Oyisha onamizning ham shu kabi 

juda ko‘p buyuk fazilatlari bo‘lgan. Bunday ishlarda to‘g‘ri hukm chiqarishlik mumkin 

ham emas, chiqarib ham bo‘lmaydi. Eng yaxshisi bunday holatda ishni g‘ayblarini 

biluvchi, yeru-osmonda hech narsa unga maxfiy bo‘lolmaydigan zotga topshirish to‘g‘riroq 

bo‘ladi. Bunday mushkul shakli masalalarda fikr bildirishdan to‘xtab, ishni Olloh taolo va 

taborakka topshirishlikda juda katta hikmatlar bordur. Eng to‘g‘ri yo‘l ham shudir. Olloh 

talo karamallohu vajhahudan rozi bo‘lsun. Oyisha onamizdan ham rozi bo‘lsun. Har 

ikkovlarini Olloh uchun g‘azablanadigan havmlar mukofoti kabi mukofotlar ila 

mukofotlansun. Omin.