Microsoft Word Turoperator majmua tayyor doc

 
9.3.Sayohatlarni loyihalashtirish. 
 
 
«Turistik-ekskursion 
xizmat 
ko‘rsatish. 
Turistik 
xizmatlarni 
loyihalashtirish» 28681.1-95 GOST iga muvofiq sayohatni loyihalashtirish turistlar 
talablari bilan bu loyihalashtirishni amalga oshiradigan korxona imkoniyatlarining 
o‘zaro muvofiqlashuvini ko‘zda tutadi. 
Mazkur GOSTda ko‘rsatiladiki, loyiha hujjatlari «Iste’molchilar 
huquqlarini himoya qilish to‘g‘risidagi» Qonunga muvofiq turistlar hayoti, mulki 
va sog‘ligi ya’ni, atrof-muhitni himoya qilishni ta’minlaydigan havfsizlik talablarini 
o‘zida mujassamlashtirishi lozim. 
Xizmatlarni loyihalashtirish asosi bo‘lib verbal model (yoki qisqacha 
ta’rifi), ya’ni xizmatlar bozorini o‘rganish natijasida aniqlangan, buyurtmachi bilan 
kelishilgan va xizmatlarni bajaruvchi imkoniyatlarini hisobga oladigan talablar 
to‘plamidir. 
Xizmatlar tavsifi tegishli xizmatlar turiga to‘lgan davlat standarti 
talablaridan past bo‘lmasligi lozim. Loyihaga xizmatlar xavfsizligini ta’minlash 
bo‘yicha, xizmatlar iste’molchilari va ularning mulklari, xizmat ko‘rsatuvchi 
personallar, atrof-muhit uchun xavfli minimallashtirish bo‘yicha aniq talablarni 
qo‘shish kerak. 
Turistlarga istalgan xizmat ko‘rsatish turiga bo‘lgan talablarni aks 
ettiradigan hujjatlarda quyidagilar bo‘lishi lozim: 
•
turistlarga xizmat ko‘rsatish usullari, shakllari va jarayonlarning 
tasvirlanishi; 
•
turistlarga xizmat ko‘rsatish jarayonlari tavsifnomalari;
•
foydalaniladigan jihoz (uskuna)larning qabul qilish qobiliyati va 
miqdori, turga talablar; 
•
personallarning zarur miqdori va ularning professional tayyorgarlik 
darajasi; 
•
xizmat ko‘rsatishning shartnoma ta’minoti; 
•
turistlarga xizmat ko‘rsatish kafolatlari; 
•
rekreatsion resurslar egalari, sanitariya-epidemiologiya nazorati 
organlari. Yong‘in xavfsizligi nazorati va boshqa tashkilotlar bilan 
kelishilganlik. 
Turistlarga xizmat ko‘rsatishning aniq talablari amaldagi me’yoriy 
hujjatlardagidan past bo‘lmasligi lozim. 
Turistlarga xizmat ko‘rsatish jarayonlarini loyihalashtirish xizmatlar 
ko‘rsatilishining alohida bosqichlari bo‘yicha amalga oshiriladi va ularning bir-
biriga texnologik kartalar tuziladi. Turistik xizmatlarni loyihalashtirish natijasi 
texnologik hujjatlar (texnologik haritalar, instruksiyalar, qoidalar, reglament va 
h.k.) hisoblanadi. 
«Turistik sayohat» xizmatini loyihalashtirish ikki bosqichni ko‘zda tutadi:
1)"turistik sayohat" xizmatiga kiradigan har bir xizmatni turistlarga xizmat 

---

503
ko‘rsatish dasturiga muvofiq ravishda loyihalashtirish. 
2) "turistik sayohat" xizmatini bir butun holda loyihalashtirish. Turist 
talabiga binoan xizmatlarni loyihalashtirishda xizmatlarni bajaruvchi-
korxona imkoniyatlarini hisobga olish lozim. 
"Turistik sayohat" xizmatining qisqacha ta’rifi aholining talablari va to‘lov 
qobiliyatini, turistik sayohatlarga bo‘lgan talabini, shuningdek, ma’lum regionnning 
rekreatsion resurslari imkoniyatlarini o‘rganish asosida tuziladi. U turistlarga 
xizmat ko‘rsatish dasturi loyihasida yanada aniqlashtiriladi. 
Xizmat ko‘rsatish dasturini ishlab chiqishda quyidagilar aniqlanadi: 
•
sayohat yo‘nalishi; 
•
xizmatlarni bajaruvchi turistik korxonalar ro‘yxati; 
•
har bir xizmatlarni bajaruvchi korxonaning xizmatlar ko‘rsatish davri; 
•
ekskursiyalar va diqqatga sazovor ob’ektlar tarkibi; 
•
turistik safarlar, sayrlar ro‘yxati; 
•
hordiq chiqarish tadbirlari kompleksi; 
•
yo‘nalishning har bir punktida bo‘lish davomiyligi; 
•
sayohatga chiqadigan turistlar soni; 
•
ichki tashuvlar uchun transport turlari; 
•
gidlar, ekskursovodlar, xorijiy vakillar, instruktorlar, tarjimonlar va 
boshqalarga, shuningdek, ularni tayyorlashga bo‘lgan ehtiyoj; 
•
transport vositalarining zarur soni; 
•
turistik yo‘llanmalarning ma’lumot varaqalari uchun sayohatni tasvirlash 
shakli, reklama va ma’lumot materiallarini tayyorlash tartibi, ularning 
soni va h.k. 
Turizmni loyihalashtirish natijasida quyidagilar to‘g‘ri tarkib topishi lozim: 
a)turistik sayohatlarning texnologik haritalari ( 1-ilova); 
b) xizmatlar yetkazib beruvchi korxona bandligi grafikasi (2-ilova); 
v) turistik yo‘llanmadagi ma’lumot varaqasi (4-ilova); 
g) turistlarga xizmat ko‘rsatish dasturlari. 
Turistik xizmatlarga umumiy talablar "Turistik-ekskursion xizmai 
ko‘rsatish. Turistik xizmatlar. Umumiy talablar" 28681.2-95-GOST ida keltirilgan 
bo‘lib, majburiy va tavsiya qilinadigan talablarga bo‘linadi. 
Majburiy talablar - turistlar hayoti va salomatligining xavfsizligi, ular 
mulklarining saqlanishi va atrof-muhitning himoya qilinishidir. 
Tavsiya qilinadigan – belgilanishiga muvofiqligi, bajarilishining aniq va o‘z 
vaqtida bo‘lishi, komplekslilik, xizmat ko‘rsatuvchi personallarning axloqliligi, 
qulaylik, estetiklik, ergonomikligidir. 
Ko‘rsatiladigan turistik xizmatlar iste’molchilar uchun qo‘shimcha 
qulayliklar, qiziqarlilik va xizmatlar nufuzliligini nazarda tutadigan talablarga mos 
kelishi lozim. GOSTda bu talabiar tavsiya qilinadigan qilib belgilanganiga 
qaramay, haqiqatda ular bajarishga majburiy hisoblanadilar. 
Quyida bu talablarga izoh keltirib o‘tilgan.