Microsoft Word Turoperator majmua tayyor doc

an’anaviy va noan’anaviy. 

---

407
Bundan tashqari, turmahsulotlarni sotishning noan’anaviy shakllariga 
turlarni global kompyuter tarmoqlari, bron qilish va buyurtma berish 
tizimlari, Internet orqali sotishni ham kiritsa bo‘ladi. Turlar va turistik 
xizmatlarni sotishning bu usuli hozirda xalqaro hamda mamlakatimiz turizm 
bozorlarida keng tadbiq qilinmoqda. Mamlakatimiz firmalarida «Turvin», 
"Klyuch" va boshqalar kabi maxsuslashtirilgan kompyuter dasturlari joriy 
qilinmoqda va foydalanilmoqda. Aynan ushbu usul XXI asrda turistik 
firmalarning an’anaviy ish usullarini sezilarli darajada kamaytirishga qodir 
hisoblanadi. 
Turizm 
bozorida 
yuqorida 
keltirilgan 
sotish 
shakllarining 
kombinatsiyalashgan ko‘rinishlari ham uchrab turadi. Misol tariqasida 
turoperator-turagent o‘zaro faoliyati texnologiyasi bo‘yicha taklifni olish 
mumkin. 
13.2. Turistik mahsulotni taqsimlash samaradorligi. 
 
Turistik xizmatlar ko‘rinmas tovarni o‘ziga xos turi hisoblanib, uni joriy 
qilganda munosabatlar turli-tuman va o‘ziga xosdir. Turfirmalar tomonidan 
sotiladigan xizmatlar qator farq qiluvchi o‘ziga xos xususiyatlarga ega: 
•
sezilmaslik: sotilishi kerak bo‘lgan mahsulotni ko‘rib bo‘lmaydi, 
iste’molchi uni harid qilishdan oldin tatib ko‘ra olmaydi va ushlab 
ko‘ra olmaydi; 
•
xizmatlarni jamg‘arib qo‘yish mumkin emas. 
•
ishlab chiqarish va iste’mol jarayonlari bir vaqtning o‘zida amalga 
oshiriladi
•
iste’molchi ishlab chiqarish jarayonida ishtirok etadi. 
Turoperator – Turist
. Malakali turoperator turlarni ishlab chiqish bilan 
shug‘ullanadi. Uning xizmatlar xususiyati asosiy va qo‘shimcha 
turxizmatlarni kombinatsiyalash, tanlashdan, hamda ularni dastlabki
rejalashtirish va standartlashdan tashkil topadi.
Ammo ko‘p hollarda yirik turoperatorlar ularga tegishli bo‘lgan 
turagentliklarni shaxsiy sotish tarmog‘iga ega bo‘ladi. Masalan, 
Shveysariyaning “Kuni Travel htd” va “Hotelplan” ikki yirik turoperatori 
anchagina yirik turagentlik tarmog‘iga ega.
Turoperatorning shunga o‘xshash startegiyasi 1980 yilda keng yoyildi va 
“to‘g‘ri marketing” strategiyasi nomini oldi. Uning mohiyati bevosita 
iste’molchilar, potensail mijozlar bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri aloqalarni 
o‘rnatishdan iborat. Bu turoperator zimmasiga qo‘shimcha qator funksiyalarni 
yuklaydi: 
•
sotish bo‘yicha yo‘naltirilishi kerak bo‘lgan potensail iste’molchilarni 
aniqlash; 
•
sotish bo‘yicha tadbirlarni ishlab chiish; 
•
firma mijozlari bo‘yicha axborot tizimini tashkil etish; 

---

408
•
iste’molchilardan tushayotgan ma’lumotlarni qayta ishlashni va unga 
tezda moslashishni samarali tizimlarini tashkil etish.