Microsoft Word Turoperator majmua tayyor doc

Tayanch so‘z va iboralar
: 
turoperatorning funksiyalari, qabul qilish 
bo‘yicha turoperator, turmahsulot, turoperator vazifalari, turistik safar. 
Mustaqil nazorat qilish uchun topshiriq va savollar: 

---

348
1. Turizm xizmat bozorida turoperatorlik faoliyatining mohiyati nimadan 
iborat? 
2. Turoperatorning asosiy funksiyalari nimalardan iborat? 
3. Qabul qilish bo‘yicha turoperatorning funksiyalarining o‘ziga xosligi 
qanday namoyon bo‘ladi? 
4. Turoperatorlarning asosiy vazifalari nimalardan iborat? 
 
 
III.Mavzu.Turizm bozori tushunchasi va vazifalari 
 
Reja: 
3.1.Turizm bozorining funksiyalari va tarkibi. 
3.2.Turizm bozoriga ta’sir qiluvchi asosiy omillar. 
3.3.O‘zbekiston Respublikasida turizm bozorining holati va uning 
muammolarini tahlil qilish. 
3.1.Turizm bozorining funksiyalari va tarkibi. 
 
Turistik bozor
 - 
bu turistik mahsulotni sotish va sotib olish jarayonini 
ta’minlovchi talab va takliflarni birlashtiruvchi, ishlab chiqaruvchi va turistik 
mahsulot iste’molchisi o‘rtasida jamoa iqtisodiy munosabatlarini yuzaga 
keltiruvchi jabhadir. Natijada turistik xizmatning pulga aylanishi (sotish-sotib 
olish) jarayoni vujudga keladi. 
Turistik bozor murakkab hisoblanib, bunda uning mahsuloti to‘g‘ridan-
to‘g‘ri emas, balki o‘rtadagi dallol orqali (xo‘jalik sub’ekti-turoperator-
turagent-iste’molchi) sotiladi. 
Quyidagi aniq shart-sharoitlarga amal qilgandagina bozor samarali 
faoliyat yuritadi : 
•
erkin raqobat, bunda bozorning barcha ishtirokchilari o‘z 
maqsadlari (maksimal foyda bilan mahsulotni sotish yo ki minimal 
harajat bilan mahsulotni sotib olish ) ga intiladilar; 
•
ko‘rsatilayotgan xizmat va ishlab chiqarilayotgan mahsulotning 
sifati va xavfsizligi bo‘yicha asosiy qoidalarning borligi; 
•
iste’molchining erkin xolatda tanlay olish imkoni; 
Zamonaviy turistik bozor quyidagi o‘ziga xos bo‘lgan funksiyalarni 
bajaradi:
1.Turistik mahsulotdagi iste’molchilik qiymati va sotuv qiymati 
funksiyasi
. Bu turistik mahsulot va o‘zaro pul almashuvida ayon bo‘luvchi 
qiymat harakatini bildiradi. Buning natijasida jamiyat takror ishlab 
chiqarishning normal yo‘nalishi ta’minlanadi, turizmni rivojlantirish uchun 
pul mablag‘i paydo bo‘ladi va yig‘iladi.
2.Iste’molchi (turist)ga turistik mahsulotni yetkazib berish jarayonini 
tashkillashtirish funksiyasi. 
Turist o‘z mablag‘ini turistik mahsulotga sarf 
qilgan holda o‘zining moddiy va ma’naviy ehtiyojini qondiradi. Bundan 
shunday xulosa kelib chiqadiki-turistik bozor ishchi kuchining harajatini 

---

349
qoplagan xolda jamoaning asosiy ishlab chiqarish kuchini qayta tiklaydi. 
3.Mehnatga moddiy manfatni iqtisodiy tomondan ta’minlab berish 
funksiyasi.
Taqsimlash bozoridagi o‘zaro pul va turistik mahsulotni taqsimlash 
jarayonining tugalangan shaklidan iborat.
Turistik bozor o‘ziga xos xususiyatlariga ega: 
1.Turistik xizmatlarning sezilmasligi.
 
Bunda qilingan daraja va 
sifatning 
kafolati, 
mahsulotning 
ishonchligi, 
shuningdek 
turning 
iste’molchilik xususiyatlari xaqida mukammal egadir. 
2.Turistik mahsulotni amalga oshirishda mahsulotni sotib olish va uni 
iste’moli orasida vaqt uzilishi bo‘ladi
, shuning uchun turmahsulotni taklif 
qilish kanallarining (mahsulotni sotuvchi) aniqligi va ishonarligi o‘ta 
muhimdir. 
3.
Turistik talabga mavsumiy almashuvlar va turistik oqimning shakli 
ta’sir qiladi. 
Ushbu salbiy xodisalarning oldini olish uchun narx-navoni 
differesiallash (xizmat ko‘rsatuv elementlari bo‘yicha mavsumga qarab), 
shuningdek turistlarni yetkazib berish xajmini muvozanatlash orqali erishish 
mumkin. 
4.Mahsulot sifati ko‘p xollarda aniq ijrochilarga bog‘liq, 
shuning 
uchun turistik korxonalar ichidagi menejment doimo rivojlanishi lozim. 
5.Turistik bozorda iste’molchi va ishlab chiqaruvchi o‘rtasida hududiy 
tarqoqlik mavjud,