Har bir kasalning davosi vordur, Ahmoq kasalining yo’q davosi.
Suqrot hakim: «Ahmoq kishi sukut ila ahmoqlig’ini yopsa, o’rtacha oqillardan hisoblanur edi. Lekin ahmoqlik ila sukut ikkisi bir odamda jam kelmas», – demish.
Axloq ulamolari qoshinda hamoqat jaholatdan yomonroqdur. Zeroki, johilda faqat bir jahl bor. Ammo ahmoqda bir necha sohibi aqlni aldaydurgan yolg’on-yashig’ so’zlar bo’lurki, ko’p kishilarni aldab yo’ldan chiqaradur. Jaholatning davosi ilm o’ldig’i kabi hamoqatning darmoni aql va fikrdur. Inson o’z nafsiga jabr etub bo’lsa ham, nazari diqqat ila ibrat ko’zini ochmak uchun sa’y va g’ayrat qilsa, ahmaqlik balosidan qutulur. Tarbiya, nazariyadan mahrum bo’lgan inson har vaqt falokat va hasrat tuzog’iga tutilur.
Dorusi yo’q dedi hukamolar hamoqating, Sud-u ziyonni bilmagay ablah qiyofating. Har kim o’zini bilmasa, bilgaymi o’zgani?
Qayg’usina tushunmagay afrodi millating. Jahl o’lsa bir baloduru hamaq bedavo,
Har ikkisidur ochg’uvchi olom-u g’urbating. Ahmaq bilurmi din ila millatni qadrini?
Ablah bilurmi qiymati mehr-u muhabbating?
ATOLAT
Atolat deb dangasa va yalqovlikni aytilur. Atolat insonning saodatligining zo’r ofatidur. Tanparvarlikdan paydo bo’ladurgan yomonlik maishat jihatidan naslga ham ta’ sir qiladur. Har xil fayz va kamolotdan mahrum qilub, kishini xor va zalil yashatmak ila barobar umrni safolat chuquriga irg’itadur. Kishi hayoti boricha, kuchi yetkancha cholishmoqg’a mukallafdur. Lekin dunyoda har bir sa’ydan maqsud bo’lgan samara darhol hosil bo’lmaydur. Halvo degan ila og’iz suchimaydur. Shuning uchun sa’y va g’ayrat ashobi har vaqt jiddiy harakatda bo’lub, doimo sa’y mashru’ada sabot va matonatda shavq va zavq ila davom qilurlar. Har bir sa’yning mukofot va natijasini ko’rmak mumkin bo’lsa ham, ul mukofotning zohir bo’lishi, ko’rinishi yetushgan vaqtda ma’lum bo’ladur . Masalan, bir daraxtning mevasi to’rt-besh yil tarbiya qilgandan so’ng, meva yetishtirgani kabi bir shogirdning maktab va madrasada sakkiz-o’n sana doimiy sa’y qilganidan so’ng, yemish va hosiloti ilmiyasi zohir va mushohida o’lunur. Shunga o’xshash har ishning samarasi bir necha vaqt cholishmoq va sa’y qilmak so’ngidan zohir va huvaydo bo’lur. Alhosil, yalqov va ishsizlikg’a ho’y qilg’an kishilar dunyo va oxiratda moddiy va ma’naviy saodati insoniyadan mahrum va bebahra qolurlar. Rasuli akram nabiyyi muhtaram sallollohu alayhi vasallam afandimiz: «Ey, Alloh! Sanga sig’inaman, qayg’u va hasratdan, dovdirab qoluv ham yalqovlikdan, baxillikdan va qo’rqoqlikdan, qarz og’irligidan ham odamlarning ustin bo’luvindan» (saqlagaysan), – demishlar.
Do'stlaringiz bilan baham: |