4
Mashina yuradi-yuradi — Stalin kolxozi maktabi oldida oyoq iladi.
Men bo‘xchamni gursillatib yer tashlayman. Bo‘xcham ketidan o‘zim osilib tushaman.
Maktab qorovuli huvillab yotmish sinfxonalarni ochib-ochib beradi.
Men bo‘xchamni orqalab ichkari lo‘killayman.
Katta sinf sinfxona to‘rini oladi.
Mayda sinf ostona oldida qoladi.
Men deraza ostini olaman. Bo‘xchamni gupillatib tashlayman-da — ustiga uzala tushib
yotibolaman.
Tog‘ay Murod. Otamdan qolgan dalalar (roman)
www.ziyouz.com
kutubxonasi
28
— O‘ynab qo‘yay, deraza ostidan, o‘ynab qo‘yay! — deyman.
O‘ninchi sinf bolalar gapimdan kulishib-kulishib gapirishadilar:
— Nega shu bola gapi o‘rolida o‘ynab qo‘yay, deydi?
— Odati-da.
— Nega o‘ynab qo‘yay, deydi?
— Kim biladi. Ziyod degichi gapi o‘rolida masalan, masalan, deydi. Shunday gap-da.
Shu vaqt joy janjali bo‘ladi.
Birov-birovini bo‘xchasini nari suradi. Birov-birovichi bo‘xchasini nari otadi. Birov-birovi bilan
olishib qoladi.
Devorda osig‘liq ulkan bitiktaxta taraq etib tushadi.
Bitiktaxtada qolmish bitikka ko‘zim tushadi:
«5 sentyabr.
Sarlavha: Sovet xalqi 1980 yilda kommunizmda yashaydi».
Bolalar bitiklarni ovoz chiqarib-ovoz chiqarib o‘qiydi.
— Bechoralar! — deydi. — Bu yil haqidan bor-yo‘g‘i besh kun o‘qibdi-ya!
— Qaytanga biz maza qilibmiz — bir oy o‘qibmiz!
5
Yotarda to‘shagimni yoyib yotaman. Birov gapirishib yotadi. Birov matal aytishib yotadi. Birov
uxlab yotadi.
Shunda, kimyo muallimimiz kirib keladi.
— Turinglar, direktor kelayapti! — deydi. Bolalar mudrab-mudrab direktorimiz yo‘lini qaraydi.
Direktorimiz qo‘li ketida kirib keladi. O‘ngida jug‘rofiya muallimimiz bo‘ladi, chapida fizika
muallimimiz bo‘ladi.
Bolalar joylaridan bir turib oladi.
Direktorimiz tevarak-boshga qayg‘uli-qayg‘uli nazar soladi.
— O‘rtoqlar! — deydi. — Men hozir markazdan — byurodan keldim! Vaziyat yomon, o‘rtoqlar,
ha, yomon! Terim sust bormoqda, o‘rtoqlar, terim sust bormoqda! O‘rtoqlar, qo‘lni qo‘lga berib, jon-
jahdimiz bilan mehnat qilib, ona sutiday oppoq, halol «oq oltin»imizni yig‘ib-terib olaylik! O‘rtoqlar,
paxta bizning ko‘zimizni emas, biz paxtaning ko‘zini qo‘rqitaylik! O‘rtoqlar, ko‘z qo‘rqoq, qo‘l botir,
jasoratga biz qodir! Byuroda rayon partiya komiteti birinchi sekretari, hammamiz uchun hurmatli va
aziz o‘rtoq Mavlonov ana shunday dedi, o‘rtoqlar!
6
Direktorimiz saharlab na’ra tortadi:
— Pod’yom!
Men sapchib turaman. Uyqu aralash tashqarilayman. Karaxt-karaxt bet-qo‘l yuvaman.
— Stroysya!
Men bo‘ysira bo‘laman. O‘zimni bo‘ysiraga sozlayman.
— Smirno!
Men tayoq bo‘lib qotaman. Muallimlarimiz idish-toboq tarqatadi.
— O‘rtoqlar, bir kunlik norma sakson kilo! — deydi direktorimiz.
Uninchi sinf e’tiroz bildiradi:
— Kolxozchilarni bir kunlik normasi oltmish kilo-ku, domla?
— To‘g‘ri, oltmish kilo! Lekin sizlar yordamchisizlar! Yordamchilar kolxoz hisobidan ovqat
yeydi! Qo‘shimcha yigirma kilo ana shu kunlik ovqat uchun ushlab qolinadi! Tushunarlimi? Qani,
Tog‘ay Murod. Otamdan qolgan dalalar (roman)
www.ziyouz.com
kutubxonasi
29
paxta fronti sari olg‘a, o‘rtoqlar!
Uninchi sinf oldinda boradi. «O‘quvchi yordamchilarga alangali salom!» degich alvon ko‘tarib
oladi.
— Qo‘shiq aytaman desalaring, partiya-sovet qo‘shiqlaridan aytinglar! — deydi direktorimiz.
Ammo birov-da qo‘shiq aytmaydi.
— Front, front deydi, — deydi bolalar, — frontda pulemyot beradi, avtomat beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |