Microsoft Word togaymurod otamdan qolgan dalalar lotin ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
10
qiladi, Ulug‘ O‘rusiya! Ulug‘ O‘rusiya Moliya vaziri Vishnegorodskiy janoblari nuqtadonlik ila 
bashorat etganlariday, Turkiston — O‘rusiya tojidagi oliy qimmat dur bo‘ladi! XIX asr — Ulug‘ 
O‘rusiya asri bo‘ladi! 
— Qadamlariga hasanot, taqsir, qadamlariga hasanot. Ammo-lekin masjidimizni to‘pon etsalar, 
mo‘min-musulmonlar qaerda fasohat ham balog‘at sabog‘in oladurlar, taqsir? 
— O‘ris-tuzem maktablarida saboq olasan! Peterburgdan missioner Ostroumov janoblari 
kelmoqdalar! Missioner Ostroumov! Ostroumov demak — nima demak, bilasanmi? Ostroumov 
janoblari o‘z otlari o‘zlari bilan o‘tkir aql sohibi! O‘tkir aql sohibi Ostroumov o‘ris-tuzem maktablari 
dasturil-amalini tuzmoqdalar! Janob Ostroumov halizamon o‘z dasturilamali bilan kelib qoladilar! 
Turkistonda o‘ris-tuzem maktablari ochadilar! Sen endi o‘ris-tuzem maktablarida Ulug‘ O‘ris imlosini 
o‘qiysan! Sart-sobakacha itdum imlongni yondirib tashlaymiz! Turkiy tillarni yo‘q etib tashlaymiz! 
— Bajonidil, taqsir, bajonidil, Oqposhsho hazratlari rushdu hidoyat etsalar, o‘qurmiz. Ammo-lekin 
mo‘min-musulmonlar masjidida nafaqat saboq oladurlar... 
— Bilaman, eshon, bilaman! — cho‘rt bo‘ladi general. — Endi... cherkovda toat-ibodat etasan! 
Masjidlarni yo‘q etamiz — cherkovlar quramiz! Ana, To‘xtamishxon no‘g‘aylari! No‘g‘aylar Ulug‘ 
O‘ris cherkovlarida cho‘qinmoqda! Bo‘lmasa, kimsan To‘xtamishxon avlodlari! Endi seni 
cho‘qintiramiz! 
— Bajonidil, taqsir, bajonidil. Oqposhsho hazratlari azmu ixtiyor aylaganlariday bo‘la qolsin. 
Ammo-lekin ahli xalq ko‘zida Xudoi taolo dargohvni to‘pga tutsalar, xalq qarg‘aydur, taqsir, xalq 
qarg‘aydur. 
— Xalq?! 
— Shunday, taqoir, shunday. Xalq qo‘llasa — bor bo‘ladur, xalq qarg‘asa — xor bo‘ladur. 
— Qanaqa xalq?! 
— Ul mo‘lt-mo‘lt qora ko‘zlar oti — xalqdur, taqsir. Xalq bor — haq bor. 
General Skobelev dimoq-dimog‘ida kuladi. 
— Ol-a, eshon, ol-a! — deydi. — Bular poda, eshon, poda! Bular oldin podadan odamga 
aylanmog‘i lozim bo‘ladi! Odamdan olomonga aylanmog‘i lozim bo‘ladi! Olomondan esa, xalqqa 
aylanmog‘i lozim bo‘ladi! Demak, bular xalq bo‘lish uchun ikkita-uchta bosqichni bosib o‘tmoqlari 
darkor bo‘ladi! Bilasanmi, eshon, Ulug‘ O‘rusiya nima uchun yovvoyidan-yovvoyi Osiyoga tashrif 
buyurdi? Manavi sart-sobakalarni odamga aylantirish uchun tashrif buyurdi! Ulug‘ O‘rusiya oldida 
sart-sobakadan inson yaratishday bashariy ham savob ish turibdi! Ulug‘ O‘rusiya saltanati — xaloskor 
saltanat! 
General Skobelev karillaydi-karillaydi — tizzasi bilan otini niqtaydi. Umarxon eshondan besh-olti 
odim olislab oyoq iladi. 
— Otishga shaylansin! — deydi. — Yotilsin! Namoz o‘qilsin! 
Nog‘orachilar bodratib-bodratib nog‘ora chaladi. 
— Otilsin! 
Xudodargoh kunpayakun bo‘ladi. 
14 
Bobomiz tog‘da dala tanlaydi-tanlaydi — binoyiday dala topolmaydi. 
Bari yer ketmon ko‘rmagan yer bo‘ladi. 
Shunda, Qurbon qoraqirg‘iz o‘z dalasini beradi. 
— Ana, ol, o‘zbak, — deydi Qurbon. — Qoraqirg‘izda dala bo‘lmaydi. Dala o‘zbakda bo‘ladi. 
Qoraqirg‘izda mol bo‘ladi. Qoraqirg‘iz qir-adirda mol boqadi. O‘zbak dasht-dalada ekin ekadi. 
Bobomiz Qurbon qoraqirg‘izni quruq qo‘ymayin deya, qo‘yin kovlaydi. 
Qurbon qoraqirg‘iz bobomiz bilagidan ushlaydi. 

---

Tog‘ay Murod. Otamdan qolgan dalalar (roman) 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
11
— Tek o‘tir, o‘zbak, tek o‘tir, — deydi. — O‘zbak qo‘ynida bo‘ldi nima, qoraqirg‘iz qo‘ynida 
bo‘ldi nima. 
15 
Bobomiz uzun kun ketmon chopadi. «Bo‘ldi, endi Oqiodsho yo‘q bo‘ldi». Bobomiz ana shunday 
ishonch bilan ketmon chopadi. Bobomiz olam bexabar bo‘ladi.