|
www.ziyouz.com kutubxonasi
104
ming tanga pul yuborib, o‘g‘lini asirlikdan qutqazib oldi.
Yana Payg‘ambarimizning amakilari Abbos ibn Abdulmuttalib ham Badrda asir
tushganlardan edi. Qo‘l-bo‘g‘ovi qattiq bog‘langanligidan kechasi ingrab, yota olmadi.
Buning tovushidan Rasulullohning rahmlari kelib, u kecha uxlamadilar. Sahobalardan
birovlari: «YO rasulalloh, na uchun uyqungiz bu kecha qochibdur?» deganida, ul zot:
«Abbosning ingrashini eshitmadingmi, u mening uyqumni qochirdi», dedilar. Buni
onglagan mo‘minlardan bir kishi tura yugurib, Abbosning bo‘g‘ovini bo‘shatdi. Shu
qatorda barcha asirlarning ham bo‘g‘ovlarini bo‘shatdilar. So‘ngra Payg‘ambarimiz undin
ikki kishi uchun fidya moli berishni talab qildilar. Birinchi o‘zi uchun, ikkinchisi, og‘asi
Abu Tolib o‘g‘li Uqayl uchun edi. Anda Abbos aytdi: «Fidya molini bizdin nechuk
olg‘aysiz? Biz bu urushga o‘z ixtiyorimizcha kelmadik, ko‘pchilik xalq bizni chiqmoqqa
majbur qildilar». Anda Rasululloh aytdilar: «Shariat har ishning zohiriga qaraydi,
ko‘rinishda bizga qarshi turib, dushman safida bo‘lding, shuning uchun fidya moli
bermasga chorang yo‘qdur». Undan ikki kishilik mol oldilar. Fidya mollarini to‘lab,
tugatgandin so‘ngra, Abbos Payg‘ambarimizga: «Quraysh eli ichida meni eng faqir qilib
qo‘yding, burun boy bo‘lsam ham, endi butun umr ichi kambag‘allikda qoldim», dedi.
Rasululloh aytdilar: «Qaydin kambag‘al bo‘lursan, xotining Ummu Fazlga topshirib
kelgan moling esingdan chiqdimu? Uyingdan chiqar chog‘da, bu safarda men o‘lib
ketsam ham umr bo‘yi senga yetarlik mol qoldirdim, demadingmu?» Anda Abbos aytdi:
«Aniq bilurman va ham bilgan edim, sen Allohning chin payg‘ambaridursan, yo‘q esa
qaydin bilding, xotinim Ummu Fazldan boshqa hech bir jonga tuyg‘uzmagan
(bildirmagan) edim», dedi. Rasululloh sallallohu alayhi vasallam, ota bir tuqqan
qarindoshlari, o‘z amakilari Abbos haqida shunday adolat ila ish ko‘rdilar. Ichi-tashi bilan
dushmanchilik qilgan boshqa g‘animlardan bu ishda uning hech qandoq farqi bo‘lmadi.
Yo‘q ersa, Quraysh tomonidan ko‘rsatilgan majburiyat orqalik kelgani Payg‘ambarimizga
ma’lum edi. Lekin Qur’oni karimning xalqaro tenglik-tekizlik haqida ko‘rsatgan yo‘li,
mo‘minlarga uning o‘rgatgan adabi shudir. Alloh taolo Qur’onda aytdi:
«YO ayyuhallaziyna amanuv, kuvnuv qovvamina bil qisti shuhadoa lillahi va lav ala
anfusikum avil validayni val aqrabiyn».
Ma’nosi: «Ey mo‘minlar, har ishda adolatlik bo‘linglar, guvohliklaringiz xolis Alloh uchun
bo‘lsin, o‘zlaringizga, yoki ota-onalaringizga, yo qavmu qarindoshlaringizga ziyon
yetkudek bo‘lsa ham adolat yo‘lidan chiqmanglar», demakdur.
Rasululloh asirlar ichidagi kambag‘allardan fidya mol olmayin, alarni ozod qildilar. Shular
ichida Quraysh shoirlaridan Abu Izza degan bir kishi bor edi. Bu bo‘lsa, hijratdin ilgari
Makkada Rasulullohga ko‘p ozorlar yetkuzgan edi. Badr urushida bandi bo‘lib, bu ham
qo‘lga tushdi. Rasulullohni oldilariga kelib: «Ey Muhammad, yaxshi bilursan, bola-
chaqalarim ko‘p, faqir kishidurman, mendin mol olmay, ozod qilishingni so‘rayman»,
dedi. Anda Rasulullohning unga rahmlari keldi, qilgan gunohlaridan o‘tib, uni bir pul
chiqimsiz ozod qildilarda: «Lekin shu shart bilankim, bizni yomonlab xalq ichida she’rlar
aytmagaysan, bizlarga qarshi so‘kish uchun chiqqan qo‘shinga qo‘shilib kelmagaysan»,
dedilar. Ul ham bu shartlarni til uchida qabul qilgan bo‘lib, boshini qutqazib ketdi.
Makkaga borganida «Muhammaddin qandoq qutilib kelding?» deb so‘raguvchi kishilarga,
u: «Uni tilim bilan sehrlab, aldab keldim», deb maqtanur edi. Hatto qilgan ahdini buzib,
musulmonlar haqida burungidan ham buzuqroq she’rlar aytgani turdi. Shu bilan ham
to‘xtamay, Uhud urushida qatnashgan Quraysh askarlariga qo‘shilib, yana keldi. Lekin
bu kelishida uni ajal haydab kelgan edi. Qo‘lga tushgandin so‘ngra o‘ziga loyiq jazosini
berdilar.
Rasululloh qirq yoshga to‘lganlarida payg‘ambarlik vahiy kelgan edi. O‘ttiz pora Qur’on
yigirma uch yilda Tangri taolo tomonidan tushib tamom bo‘ldi. Shu muddat ichida
Tarixi Muhammadiy. Alixonto’ra Sog’uniy
Do'stlaringiz bilan baham: |
