Microsoft Word tarixi muhammadiy ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
188
maslakning haqiqatini shu dinni tutgan yoki shu maslakka kirgan kishilarga qarabgina 
bilib olish mumkin emasdur. Bid’at botqog‘iga bo‘yinlarigacha botgan, odat balchig‘i 
bilan yuz-ko‘zlari bulg‘angan musulmonlarni ko‘rib haq yo‘ldan adashgan kishilar 
ko‘pdur, desa bo‘lur. 
Bayt: 
Islom dar zot xo‘randorad aybiy. 
Har aybki, xast dar musulmoni most. 
Ma’nosi: «Islomning o‘zida hech ayb yo‘q, nima bo‘lsa bizning musulmonchiligimizda». 
Yana o‘z so‘zimizga kelaylik. Bu joydagi bay’atning «Rizvon bay’ati» demakning sababi 
esa, Rasululloh bay’at bergan shu kishilardin Alloh rozi bo‘lganligini yuqorigi oyat bilan 
o‘zi bildirdi. Shuning uchun Rizvon bay’ati deb atadilar. Munisi Xudo rozi bo‘lgan bay’at 
demakdur. Yana hadisda kelmishdur: 
«La yadhulunnaro ahadun boya’a taxtash-shajaroti». 
Ya’ni: «Shu daraxt tagida bay’at bergan kishilardan hech kimarsa tamuqqa 
tushmaydur», demakdur. Tag‘in bir hadisda aytdilar: 
«Yo ayyuhannasu, innalloha qod g‘afaro liahli Badrin val Hudaybiya». 
Ya’ni: «Ey odamlar, ogoh bo‘linglar, Alloh taolo Badr urushiga qatnashgan, Hudaybiyada 
bay’at bergan kishilar gunohini afv qildi», demakdur. 
Shuning bilan bu muborak bay’at tamom bo‘ldi. Shu orada Quraysh raislari Mikraz ibn 
Hafs degan odamni boshliq qilib qirq-ellik kishilik bir bo‘lik askar yuborishdi. Bularning 
maqsadlari esa, Islom askarining kuch-quvvati, son-sanoqlarini aniqlash, chamalab 
bilish edi. Agar paytini topa bilsalar, to‘satdan hujum qilib besh-o‘n kishini o‘ldirib yoki 
qo‘lga tushirib olmoqchi edilar. Shu g‘araz bilan kechalab kelayotganlarida 
Rasulullohning kuzatuvchi askarlariga yo‘liqib qolib, alar tomonidan barchalari asir olindi. 
YOlg‘izgina boshliqlari qochib qutuldi. Boshqalari esa butunlay qo‘lga tushdilar. 
Rasulullohning qorovul askarlari boshlig‘i ansor sahobalardan Muhammad ibn Maslama 
erdi. 
Bu asirlar Rasululloh oldilariga keltirilgach, ularni qamoqqa buyurdilar. Quraysh xalqi bu 
xabarni eshitib, ko‘p g‘amgin bo‘ldilar. Buning qasosini qaytarish uchun yana bir to‘p 
askar yuborib erdilar. Bular ko‘p yaqinlasha olmay, ikki orada otishuvlar bo‘ldi. 
Musulmonlardan Ibn Zanim degan kishiga o‘q tegib, shahodat topdi. Mushriqlardan o‘n 
ikki kishini musulmonlar asir oldilar. Mundan ilgari bay’at voqeasi alarga anglanib, 
ko‘ngillariga qo‘rqinch tushib turgan edi. Buning ustiga ellik-oltmish odamlari asirga 
tushib qoldi. Ular uchun shundoq ko‘ngilsiz ishlar bo‘lib qolgandan keyin o‘zaro ixtilof 
chiqib qolishidan qo‘rqishib, yarashmoq orzusiga kirishdilar. Shu sabab bo‘lib Quraysh 
raislari o‘z ichlarida atog‘liq Suhayl ibn Amrni boshchi qilib, bir jamoat kishini elchilikka 
yubordilar. Yiroqdin uni ko‘rib: «Sahila amrukum», ya’ni «Ishinglar osonlashdi», deb 
Rasululloh bashorat berdilar. Bunday vaqtda kelgan elchilar boshlig‘i yaxshi ismlik ersa, 
andin yaxshilikka fol ochish Rasulullohning odatlari edi. 
Suhayl lafzidan «sahila» chiqdi. Muning ma’nosi «osonlashdi» demakdur. Shunday qilib, 
elchilar Rasululloh bilan ko‘rishib bo‘lgandan so‘ngra ularning boshlig‘i Suhayl 
Payg‘ambarimizga qarab: 
— Ey Muhammad! Hozircha o‘rtamizda bo‘lib o‘tgan ozmi-ko‘pmi urushlar, Usmon 
boshliq sening kishilaring shaharda qamalib turishlari, mana bu ishlarni bo‘lsa, bizning 
eslik boshliq kishilarimiz qilmadilar. Balki muni qilguvchilar yosh-yalang tentak 
kishilarimizdir. Bularning mundoq o‘rinsiz qilgan ishlarini eshitib o‘zimiz ham 
xijolatdamiz. Bu ayb bebosh kishilarning qilgan ishlaridur. Bulardan bir necha kishilarni 
sening askarlaring asir olishibdur, avval shu asirlarni bo‘shatib yuborishingni 
so‘raymiz,— dedi. 

---

Tarixi Muhammadiy. Alixonto’ra Sog’uniy