|
www.ziyouz.com
кутубхонаси
54
bo‘lgan voqeani so‘zlab berdilar. Harbiy hiylasi ish bermaganligini ko‘rgan Yefimov oq bayroq
ko‘tarishga majbur bo‘ldi.
Ikki sardor o‘rtasidagi birinchi ziddiyat shu yerda tug‘ildi. Madaminbek oq bayroqni ko‘rib, jangni
to‘xtatishga buyruq berdi.
Bunga Shermuhammadbek e’tiroz bildirdi:
— Biz xat kiritib, ularni ogohlantirganmiz. Ular ogohlantirishni pisand qilmay, harbiy hiylasi ish
bermagandan keyingina bayroq ko‘tardilar. Binobarin jangni davom ettirishga haqlimiz.
— Yo‘q, oq bayroq butun dunyoda tan olingan belgi. Barcha yerda, barcha janglarda oq bayroq
ko‘tarilishi bilan jang to‘xtatiladi.
— Butun dunyo bilan nima ishim bor? Dushmanni hozir yanchib tashlamasak, ertaga u kuch yig‘ib
bizni yanchib tashlamaydimi?
— Ertalik ishga Xudo razzoq.
— Bek, siz rahmdillik qilyabsiz. Lekin ular, xonasi kelsa, sizga rahm-shafqat qilarmikan? Bu
rahmdilligingiz bir kuni kelib boshingizga yetmasa, deb qo‘rqaman.
— Peshonada bo‘lsa xudodan ko‘rarman. Biroq, hozir oq bayroqni qonga bulg‘ashni xohlamayman.
— Meni xohlaydi deb o‘ylaysizda. Bu bayroq qonga belanib bo‘lganku. Agar ular bayroqni jangdan
oldin ko‘targanda, shuncha qon to‘kilmagan bo‘lar edi. Mayli, bu safar irodangizga bo‘ysunaman...
Yigitlar qizil askarlarni qurolsizlantirishga boshladilar. 800 ga yaqin miltiq, bir necha pulemyot,
shunga yarasha o‘q-dori o‘lja olindi. Yefimov xalqdan o‘ch olmaslikka zobitlik va’dasini bergach,
ularni asir olmadilar. Oltiariqqa neft yetkazib beradigan quvurlarni bir necha joydan buzishgach,
G’orbuvoga qaytib ketdilar. Qo‘rboshilar manzilga yaqinlashib qolganlarida Oltiariq stantsiyasiga
Iskobildan katta qizil gvardiyachi qism Chimyon himoyasi uchun yetib keldi.
Endi Nurmuhammadbekning ishlaridan xabar olaylik. Nurmuhammadbek Iskobil shahri vodiydagi
qizil kuchlarning tayanch nuqtasi ekanligini, mudofaa qay darajada tashkil etilishini yaxshi bilgan
holda shoshilmay, puxta ish ko‘rishga qaror qildi. “Shahar ko‘rgan” ellik-oltmish chog‘li yigitni
bozorchi, dehqon, mardikor qiyofasida shaharga razvedkaga yuborib, u yerga kirib chiquvchilarni
tekshiradigan nuqtalar (postlar) qaerlarda joylashganligini, postlarga yo‘liqmay kirish mumkin bo‘lgan
joylarni aniqlashni topshirdi. Nihoyat, shaharni tun qorong‘uligi o‘z og‘ushiga olgach, uning ming
kishilik qo‘shini bir necha qismga bo‘linib, boyagi razvedkachilar boshlovida shaharga kirib bordilar.
Dunyoda it degan o‘ta sezgir bir maxluq bor. Yigitlar chekka mahallalardan o‘tib kelayotganda,
begona hidlarni sezgan mazkur mahallalar itlari yoppasiga hurishga tushadi. Ularning ovozini eshitgan
boshqa mahallalar itlari ham ularga jo‘r bo‘ldilar. Butun shaharni akillagan, vovullagan tovushlar bosib
ketadi. Postlarni shaxsan tekshirib shahar ko‘chalari bo‘ylab yurgan garnizon boshlig‘i Golikov
itlarning bu darajada hurishini eshitib, xavotirga tushdi va garnizonni oyoqqa turg‘azdi. Favqulodda
komissiya viloyat bo‘limi boshlig‘i ham voqeani anglab, ya’ni qamoqdagilarni qutqarish uchun
shaharga dushman kuchlari kiritilganini anglab, o‘z ixtiyoridagi askarlar bilan qamoqxonaga yetib
bordi.
Garnizon oyoqqa turgach, ko‘cha janglari boshlanib ketdi. Itlarning hurishi, o‘q ovozlari, shovqin-
surondan bedor bo‘lgan iskobillik o‘zbeklarning bir qismi ham qo‘liga bolta, belkurak, pichoq, dast-
kallak, tayoq va boshqa narsalarni olib, ko‘chaga chiqdilar va qamoqxona sari yurdilar, zero, ko‘plab
kishilarning nohaq qamalishi aholining g‘azabini junbushga keltirgan edi.
ChK boshlig‘i qamoqxona boshlig‘iga buyruq berib, Yodgorbek va uning yigirmadan ortiq
safdoshlari – qo‘rboshilarga moddiy yordam berib yurgan kishilarni kameralardan oldirib chiqib,
qamoqxona hovlisida qatl ettirdi. Ozodlik jangchilari qamoqxonaga yetib kelganda Iskobil xalqi bu
kushxonani egallab bo‘lgan edi. Qamoqxonaning barcha eshik va darvozalari lang ochib qo‘yildi. Bu
yerda yotganlarning barchasi – mingdan ziyod mahbus ozod etildi. Ularning katta bir qismi
Nurmuhammadbek dastasiga o‘z ixtiyori bilan qo‘shildi. Bu mahbuslar ichida haqiqiy jinoyatchilar
ham yo‘q emas edi. Qamoqxonalarni bosib, mahbuslarni ozod qilish birgina Nurmuhammadbekka
Mansurxo‘ja Xo‘jaev. Shermuhammadbek qo‘rboshi
Do'stlaringiz bilan baham: |
