Microsoft Word shermuhammadbek qurboshi ziyouz com doc

YASHNAGAN CHO’G’ 
Yuqorida eslatib o‘tilganidek, 1919—1920 yil oralig‘idagi qish mavsumida milliy-ozodlik harakati 
qator zarbalarga uchrab, katta talafot bergan, yirik qo‘rboshilar tog‘larga chekingan, go‘yoki, ozodlik 
harakati olovi biroz so‘nib, ustini qo‘ranta kul qoplagan cho‘g‘ holatiga kelib qolgan edi. Qizil 
qo‘mondonlik bu holatni o‘zining katta g‘alabasi sifatida baholadi. Ayniqsa, Madaminbek bilan sulh 
tuzilgandan so‘ng, qizillar “bosmachilik harakati oloviga suv quyib, uni butunlay o‘chirdik” degan 
xomxayolga bordilar. Turkiston fronti Inqilobiy-Harbiy kengashining 1920 yil 30 martda chiqargan 
buyrug‘i shunday boshlanadi: 
“Bir umr to‘lqinlanib kelgan Farg‘ona tinchib qoldi, uzoq davom etgan kurashdan azob chekib 
kelgan aholi esa tantanali ravishda sotsialistik qurilish ishiga kirishib ketdi”. 
Tatar o‘qchi brigadasi tashkil topgan kunning bir yilligi sharafiga Kuybishev tomonidan 1920 yil, 
25 martda yuborilgan tabrik xatida quyidagi satrlar bitilgan: 
“Siz o‘zingizning Farg‘ona aholisiga nisbatan bo‘lgan benuqson, o‘rtoqlarcha munosabatingiz, o‘z 
matonatingiz va intizomliligingiz, o‘z qat’iyatingiz va jasoratingiz bilan bosmachilik harakatini 
o‘chirdingiz”. 
Biroq, qizil qo‘mondonlik ham, uning rahbarlaridan bo‘lmish Kuybishev ham chuchvarani xom 
sanagan ekanlar. Alloh Farg‘onaga yana bir bor zafar shamolini yuborib, cho‘g‘ ustidagi qo‘rantani har 
tomon parishon qilib, cho‘g‘ini yashnatib yubordi. Bu cho‘g‘dan shunday alanga chiqdiki, qizil o‘t 
o‘chiruvchilar unga bas kelolmay qoldilar. 
Turkiston frontining Inqilobiy-harbiy kengashi Muhammadaminbek bilan sulh tuzilgach, uning 
qo‘lida xizmat qilgan 7200—8000 yigitdan iborat qo‘shinni qayta qurib, to‘rtta polk tuzadi va ularni 
umumlashtirib, Turk brigadasi deb ataydi. Sho‘rolarning o‘zi bu polklarda xizmat qiluvchi askarlarga 
norasmiy tarzda “Sho‘ro bosmachilari” deb nom beradi. Madaminbek shahid bo‘lgach, “uning o‘limida 
sho‘rolarning qo‘li bor” degan xabar qo‘shin ichida yashin tezligida tarqaladi. Turk brigadasi ichida, 
uyushgan holda bo‘lmasada, isyonlar boshlandi. Shundan so‘ng qo‘mondonlik bu brigadani 
qurolsizlantirish haqida qaror chiqaradi. Bundan xabar topgan yigitlar qurol-yarog‘lari bilan ozodlik 
lashkari saflariga qochib o‘tadilar, natijada bu lashkar yanada qudrat kasb etadi. 

---

Mansurxo‘ja Xo‘jaev. Shermuhammadbek qo‘rboshi