|
www.ziyouz.com
кутубхонаси
34
ombor hovlisida turgan bir necha Qo‘qonarava hamda o‘rislarning mujik aravasiga o‘lja olingan qurol-
yarog‘, oziq-ovqat mahsulotlari, gazlama va boshqa buyumlarni yuklab, G’orbuvoga qaytdilar. Shu
deparadagi amin va oqsoqollarni chaqirtirib kelib, ularning boshchiligida o‘ljani depara qishloqlariga
taqsimlab berdilar. Mahsulotlarning bir qismini va qurol yarog‘ni Shermuhammadbek o‘z yigitlari
uchun olib qoldi.
Oziq-ovqat, gazlama va boshqa ro‘zg‘or uchun zaruriy buyumlarni aholiga tarqatish xalq sayiliga
aylanib ketdi. Illo kechagi jang bu yaqin o‘rtada mustamlakachilar ustidan qozonilgan birinchi g‘alaba
edi.
Shermuhammadbek sayil kayfiyatidan tezda chiqib oldi, zero oldinda katta xavf-xatar kutib turibdi.
Hukumat bunday beboshlikni e’tiborsiz qoldirishi mumkin emas. Bugun bo‘lmasa ertaga jazo otryadi
yetib keladi, shunga tayyor turish kerak. Jazo otryadi, tabiiyki, ishni Akbaroboddan boshlaydi,
beboshlikni kim qilganligini aniqlaydi, shundan so‘nggina bu tomonga kelishi mumkin. Dushman bu
yerga yetib kelishini kutmay, Akbarobod yaqinida tor-mor qilish kerak, yoki, uning yo‘lini boshqa bir
usul bilan to‘sish kerak. Akbarobod yaqinida Vladikino temiryo‘l bekati joylashgan. Otryad o‘sha
joygacha poezdda kelishi aniq. Demak, bekat va unga olib keladigan temiryo‘lni buzish kerak.
Ertasi Shermuhammadbek Vladikino temiryo‘l bekatiga kuppa-kunduzi to‘satdan hujum uyushtirdi.
Bu yerda o‘ttiztacha sallot bor ekan. Ulardan o‘n beshtasi asir tushdi, qolganlari Akbarobodga qochdi.
Shermuhammadbek bekatdagi qurol-yaroqlarni o‘lja olib, temiryo‘lning bir qismini buzib bo‘lgach,
yo‘l bo‘yiga pistirma qo‘yishni mo‘ljalladi. Biroq qattiq jala yog‘ib unga imkon bermadi. Shundan
so‘ng o‘ljalarni olib, asirlarni ozod qo‘yib, G’orbuvoga qaytib ketdi.
Ikki-uch kun mobaynida rus ma’muriyatiga qarshi o‘tkazilgan, muvaffaqiyat qozongan bu ikki
hujum rus harbiy ma’muriyatini hushyor torttirdi. Bunday beboshlikning oldi olinmasa, ular kengayib,
mustamlaka tuzumiga qarshi urushga aylanib ketishi xech gap emas. Ertasi kuniyoq Skobelevdan
G’orbuvo sari jazo otryadi yo‘lga chiqdi. Harbiy ma’murlar bu “beboshliklar” kimlar tomonidan
amalga oshirilganligini aniqlab ulgurgan edilar.
Shermuhammad “mehmonlar” ni yaxshi kutib olish uchun puxta tayyorgarlik ko‘rdi. Yigitlar ichida
Bahrom Farang degan yigit bor edi. U bir necha yil Marg‘ilon va Skobelevdagi zavod-fabrikada o‘ris
masterovoylar bilan ishlab, ulardan turli kasb-hunarlarni o‘rgangan, mardikorlikda ham bo‘lgan, bo‘sh
vaqtida o‘zicha har xil narsalar ixtiro qilib yurar, shu hunarlari, qo‘li gulligi tufayli “Farang”
(evropalik) degan laqab orttirgan edi. Ayniqsa farangning tayyorgarligi zo‘r bo‘ldi. Temiryo‘l
bekatidan G’orbuvoga olib keladigan yo‘l qabriston yonidan o‘tgan bo‘lib, Shermuhammadbek
yigitlarini qurollantirib shu yerga joylashtirdi.
Jazo otryadi yaqin yetib keldi. Otryad razvedkasi oldinroq kelib Shermuhammadbekning yigitlari
qabristonda joylashganligini aniqlab ketdi. Otryad boshlig‘i Poruchik Kravchenko otryadni qabriston
sari boshladi. Otishma boshlandi. Qulay pozitsiyaga: qamishlar va chakalak orasiga, chuqurliklarga,
ariqlar ichiga o‘rnashib olgan yigitlar birin-ketin sallotlarni qulata boshladilar. Sallotlar bunga javoban
ikkita pulemyotni ishga soldilar, jang qizib ketdi. Yigitlar qulay joyda bo‘lishganliklariga qaramay,
yarim doira hosil qilib otayotgan ikki pulemyot dahanidan chiqqan daydi o‘qlar ularni qamishzor,
chakalakzor ichida ham topib borib, bir qancha yigitlarni shahid qildi. Yigitlarning o‘q-dorilari tugab
borardi, shu tufayli ular faqat mo‘ljalga olib, oz-oz ota boshladilar, buni sezgan poruchik “ura” deb
hayqirganicha hujumga boshladi. Shu payt qabrlardan oq sharpalar qalqib chiqa boshladi. Sallotlar
oldiniga jang qizig‘ida bunga uncha e’tibor bermadilar. Oq sharpalar harakatga kelgandagina
sallotlarning ko‘zi ochilib vahimaga tushdilar, ko‘z oldilarida dahshatli hodisalar ro‘y bera boshladi:
qabrlardan kafanga chulg‘ongan arvohlar chiqib, qo‘llarini oldinga cho‘zgancha, go‘yo duch kelgan
odamni o‘z qulochlariga olmoqchi bo‘lib, sallotlar tomon havoda suzib kela boshladilar. Sallotlar
ichida mujiklardan chiqqan irimchilari ko‘proq edi. Ular qo‘llaridagi qurollarini tashlab, — “Sgin
privedenie, sgin v preispodnyu (yo‘qol arvoh, jahannamga daf bo‘l) degancha cho‘qina boshladilar.
Irim-sirimga ishonmaydigan dovyurakroq ba’zi sallotlar o‘zlarini yo‘qotmay arvohlar tomon miltiq va
Mansurxo‘ja Xo‘jaev. Shermuhammadbek qo‘rboshi
Do'stlaringiz bilan baham: |
