Microsoft Word shermuhammadbek qurboshi ziyouz com doc

XOLXO’JA ESHON 
Milliy ozodlik jabhasida ot surgan eng yirik, zabardast qo‘rboshilardan biri Xolxo‘ja Eshon edi. 
Muammoga oid ko‘plab tadqiqotlarda Xolxo‘ja Eshon eng yovuz, johil qo‘rboshi sifatida ta’riflanadi. 
Hatto sovet tarixchilari va adiblariga aksil jabhada turgan Shahobiddin Yassaviy kabi mualliflar ham 
uning salbiy xislatlaridan ko‘z yuma olmaydilar. Faqat turk yozuvchisi va jurnalisti Ali Bodomchining 
Turkiston Qo‘rboshilari mavzusidagi turkum maqolalaridagina u ijobiy shaxs sifatida qalamga olinadi. 
Xolxo‘ja Eshon shunday mashhur shaxs bo‘lgani bilan, uning 1917 yilgacha bo‘lgan hayoti haqida 
hech qanday ma’lumot yo‘q. Manbalarda, uning O’shlik ekanligi, Sharqiy Farg‘onada faoliyat 
ko‘rsatganligi, ayrim janglari tafsiloti yoziladi, xolos. Shuningdek, manbalarda Xolxo‘ja Eshon 
Madaminbek fojiasining bosh qahramoni sifatida qalamga olinadi.
Xolxo‘ja Eshon 1918 yil oxirlarida o‘z yigitlari bilan Madaminbek qo‘shinining tarkibiga kiradi va 
o‘z mintaqasida faoliyat ko‘rsatadi. Fe’l-atvori, qarashlari boshqacha bo‘lgan bu ikki qo‘rboshi 
o‘rtasida ko‘pgina gap-so‘zlar bo‘lib o‘tadi. Madaminbek Xolxo‘jani intizomsizligi, axloqqa zid ayrim 
qilmishlari uchun bir necha oy qamatib qo‘yadi, sazoyi qildiradi. Bu esa Eshonda bir umrlik kek 
uyg‘otadi. 
Nima bo‘lganda ham, Xolxo‘ja Eshon zabardast, qizil gvardiyachilarga bir necha marta qaqshatgich 
zarbalar bera olgan kurashchi edi. 
Shuningdek, xalq milliy ozodlik kurashining boshlang‘ich davrida yuqorida o‘qiganingizdan tash-

---

Mansurxo‘ja Xo‘jaev. Shermuhammadbek qo‘rboshi 
www.ziyouz.com
кутубхонаси
22
qari yana bir qancha yirik qo‘rboshilar maydonga chiqdilar. 
Andijondan Parapi qo‘rboshi boshchiligidagi Yunusbek, Isroilbek, Mahkam Hoji, Oxunjon, Mulla 
Abdurazzoq, Qozoqboy, Mirza tog‘a qo‘rboshilar. 
O’shdan Xolxo‘ja Eshon boshchiligidagi Sohib qori, Yo‘lchibek, Tesha ofitser, No‘‘monbek, Mulla 
Umrzoq, Said Ahmadbek, Yo‘ldosh polvon; 
Namangandan Omon Polvon qo‘l ostidagi Rahmonqulibek, Yo‘ldosh Chatoq, Sotvoldi Qozi, 
Ro‘zimuhammadbek, Hoji To‘rabek, Boytumanbek;
O’zgandan Jonibek Qozi qo‘l ostidagi Shamsibek, Jamol, Qodir, Muhammad Ibrohimbek 
qo‘rboshilar. 
Oloydan Muhiddinbek qo‘l ostidagi Yangiboy Amin, Usmon Mingboshi, Bekmurod, Sarkor Ota, 
Mulla Siddiq, Nurmuhammad Mingboshi kabi qo‘rboshilardir. 
Endi, kitobimizning bosh qahramoni Shermuhammadbek haqida qalam yuritar ekanmiz, avvalo, 
uning bosh qarorgohi bo‘lmish G’orbuvo qishlog‘i haqida ma’lumot berib o‘tishni lozim topdik.