Microsoft Word shaytanat2 ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
150
Shularni unga aytayinmi?.. U mening nasihatimga muhtojmi? Mayli, birovga chang 
solmasin, ammo... hech bo‘lmasa o‘zini himoya qilsa-chi?..» 
Hikmat O‘rolov barmoqlarining titrashidan noqulay ahvolga tushdi. «Sezdimi yo 
sezmadimi?» degan hadikda Anvarga o‘g‘rincha qarab qo‘ydi. «O‘yga toldi... rivoyat 
ta’sir qildimi yo Xolidiyni o‘ylayaptimi? Kelgani yaxshi bo‘ldi... Halol yigit. Ko‘nglida kiri 
yo‘q... Shuning uchun qiynaladi. Umr bo‘yi qiynalib yashashga mahkum...» 
Uy bekasi patnisda non-choy ko‘tarib chiqib, oradagi sukutni buzdi. 
— Voy esim qursin, dasturxon olmabman-ku, — dedi u xijolat bo‘lib. 
— Hechqisi yo‘q, malikam, — Hikmat O‘rolov shunday deb o‘rnidan chaqqon turdi-da, 
yozuv stolidagi gazitni olib, kursi ustiga yoydi. — Qo‘lbola  dasturxon ham bo‘laveradi, 
siz aziyat chekmang. 
Uy bekasi birinchi qavatga tushib ketgach, piyolalarga choy quyildi. Hikmat O‘rolov 
gapni chalg‘itib, maqolani eslashni xohlamasdi. Choynakning tagida Xolidiyning maqolasi 
chop etilgan gazit, ikkovining ko‘ngli ham, xayoli ham shu gaplar bilan band. Ammo 
maqola tufayli jabr chekkan odam o‘zining bu mayda gaplardan yuqori ekanini 
ko‘rsatishga tirishadi. Anvar esa bunga toqat qilolmaydi. U o‘zini oqlamoqchi emas,  
biroq haqiqatni aytishi shart. 
— Domla, men hujjatxonada rostdan ham bor edim, ammo... — deb gap boshladi Anvar. 
Biroq, mezbon so‘zlarini davom ettirishga yo‘l bermadi: 
— Siz meni ranjityapsiz, azizim, — dedi Hikmat O‘rolov, bosh chayqab. — Shu gaplarga 
ishonadigan go‘l odamga o‘xshaymanmi? 
— Domla... 
— Gapirmang, azizim, gapirmang. Umr bo‘yi o‘sha idoraning xizmatini qilib kelgan odam 
yoningizga kirib hujjat titadimi? E... uning nayranglarini ko‘raverib... Tag‘in ham «domla 
Inoyatulloni Hikmat O‘rolov o‘z qo‘li bilan otgan», demabdi. Shunisiga xursandman. 
Hamonki, shu mavzuda gap ochdingiz, bir narsani aytay: to‘g‘ri, domla Inoyatulloni 
qamashganda ko‘plar qatori meni ham chaqirishgan. Mendan avval Xolidiyni ham 
chaqirishgan. Menga uning ko‘rsatmalarini berishgan, o‘z ko‘zim bilan o‘qiganman. Mana 
bu yerdagi,— Hikmat O‘rolov gazitni barmog‘i bilan urib qo‘ydi, — gaplar o‘zining 
ko‘rsatmalari. Domlaning qo‘llariga kishan urib bergan Xolidiyning o‘zi. Siz hujjatlardagi 
mening imzomni ko‘rdingizmi?  
— Yo‘q... qaramay chiqib ketdim. Jahl kelganda aql ketdi... 
— Xijolat bo‘lmang, zarari yo‘q. Hujjatlar vaqti kelib qo‘lingizga tushsa qarab qo‘yarsiz. 
Men ko‘p yozmaganman. Yozganlarim aniq esimda: «Agar halol olim mingta bo‘lsa, 
mingdan biri domla Inoyatullo, u shu mingning oldingi qatorida turadi. Agar bittagina 
bo‘lsa, demak, u shubhasiz — domla Inoyatullo». Meni qiynashmadi. Boshqa so‘roqqa 
chaqirishmadi. Shunga to hozirga qadar hayronman. Balki men yozib bergan qog‘oz 
yo‘qotilgandir. Balki imzo boshqa qog‘ozga ko‘chirilgandir, bunisi menga qorong‘i. Men 
hali ham o‘sha fikrimda qat’iy turaman: domla Inoyatulloday olim oldida biz sariq chaqa 
qimmatiga ham ega emasmiz. Bunday deyishimga asos bormi? Bor. Siz ayting, azizim, 
bizni tarixchi olim deyish mumkinmi? 
Suhbatning bu tarzda burilishi Anvarni ajablantirdi, bunday  savolning berilishi esa 
o‘ylantirdi. 
— Men sizdan javob kutyapman, azizim, — dedi Hikmat O‘rolov. — Ayting, bizni tarixchi 
olim deyish mumkinmi? 
— Agar kecha boshqa gap aytib, bugun boshqasini da’vo qilayotganimiz nazarda 
tutilsa... 
— Bu boshqa masala. Aytish mumkinki, bu imon masalasi. Unvonlar, ilmiy darajalar 
ham boshqa masala. Siz menga bir so‘z bilan javob bering: ha, yoki yo‘q! So‘ng 

---

Shaytanat (2-kitob). Tohir Malik