www.ziyouz.com кутубхонаси
10
— Кўнглинг тусаганини қил. Мен сал кеч келаман, — деди Усмон ака.
— Ўзингиз келасизми?
— Билмадим, — деди Усмон ака менга қараб қўйиб. — Лекин ҳар ҳолда, кўпроқ қилганинг
маъқул.
Ойпопук бош силкиди. Биз эшикка чиқдик.
Ўша куни кечқурун мен Усмон акаларникига келмадим. Биринчидан, иш кўпайиб кетди.
Иккинчидан, Ойпопукнинг хатти-ҳаракати мени иккилантириб қўйган эди. Бу қандай қиз ўзи?
Нега ўзини бундай тутяпти? Нима учун менинг олдимда ўзи тиккан дўппи билан мақтанди?
Шуларни ўйлаб, бошим қотди. Кейин ишга берилиб кетдим. Ўша куни биз Усмон ака билан
узумзорга бордик. Раис мени Саксонбой ота билан таништирди. Анча ёшга бориб қолган бу
одам у.чумчилик бригадасининг бошлиғи экан. Кейин раис кетди. Литвадан ўнта наслдор сигир
келган экан. Шуни кўргани кетди. Мен бригадада қолдим.
Усмон ака айтганидек, Яккачинорда боғ кўп, лекин қаровнинг мазаси йўқ эди. Район асосан
пахтакор район оўлгани учун ҳамма куч пахтага берилиб, боғдорчилик унутилган эди. Ўша
йиллари фақатгина бизда эмас, бошқа кўигина колхозларда ҳам аҳвол шундай чатоқ эди. Бунинг
устига мен янги одамман қишлоқда, қўлимда агрономлик дипломидан бошқа ҳеч нарса йўқ.
Тажриба қаёқда дейсиз! Эсимда, беш йил давомида беш-олти мартагина бир ой-бир ойдан
учхозда бўлганмиз. Қолган вақтларда институтдан гашқари чиқилмаган. Шунинг учун ҳам
бепоён узумзорни кўриб ваҳмим келди.
— Чўчиманг, ўғлим, — деди Саксонбой ота кўзим жавдираётганини пайқаб. — Қўрққан
кўзга қўша кўринади. Кўникиб, ўрганиб кетасиз.
Мен ишшайдим. Ўша пайтдаги ўзимнинг аҳволимни бошқача тасвирлай олмайман. Ўзининг
ожизлигидан бўлак ҳеч нарса кўзига кўринмай, шу қишлоққа келганига ачиниб турган одам
кекса деҳқоннинг бу гапини қандай кутиб олиши мумкин эди?!
— Усмонжон ҳам янги келганида чўчиган эди, — гапида давом этди Саксонбой ота. — Унда
аҳвол ҳозиргидан ҳам ёмон эди. Келди-ю, ўт босиб ётган узумзорга тикилиб, худди сиздек
бошини қашиди. Кейин папирос чекиб, хаёл суриб кетди. Ўшанда унга ҳам чўчиманг, дедим.
Қўрққан кўзга қўша кўринади, дедим. Кулди. Эртасига ўнта одамни бошлаб келиб, менга
топширди. Баҳор эди ўшанда. Энди ток очаётган эдик. Топширди-ю, шулар кузгача сизда
ишлайди, деди. Дам севинаман, дам ҳайрон бўламан. Қаердан топди шунча одамни дейман.
— Усмон ака асли шу ерликми? — сўрадим гапини бўлиб.
— Ҳа, — деди Саксонбой ота. — Шу ерда туғилган. Лекин кетиб қолган. Қайтиб келганига
йилдан ошиб қолди. Илгари райкомда ишлаган. Анча ишлаган. Кейин обкомга олишди. Ундан
олдин нима қилган, билмайман. Эшитишимча, Тошкентда катта хизматда ҳам бўлган.
Яккачинор газетага тушгандан кейин бу ёққа келди.
— Газетага нега тушади?
— Эшитмаганмисиз? — Саксонбой ота бошини чайқаб, мошкичири соқолини бир-икки
силади-да деди: — Ўтган йили колхозимизни бутун областга кўтариб уришди. Бу шундай
бўлди. Колхозга қандайдир йўл билан Эгамқул Тошматов деган одам раис бўлиб қолди.
Урушдан кейин ўзини эплолмай, инқиллаб-синқиллаб турган колхоз у келганидан кейин
бирданига орқага ташлаб юборди. Юлғичлар кўпайди, бошимиз қарзга ботиб кетди. Бир-икки
шикоят қилиб, районга бордик. Фойда бермади. Кейин газетга ёздик. Бир йигит ўн кунча
қишлоқда бўлиб, боплаб ёзди. Эгамқул қочди. Ҳали ҳам қорасини кўрсатмай қочиб юрибди.
Шундан кейин бир ой ўтиб, Усмонжон келди. Барака топсин, тузук. Э, ўғлим, кишида ғайрат
бўлса ҳаммасига ўрганиб кетади. Гап ғайратда, меҳнатда.
Чолнинг гапи анча далда бўлди. Ишни узумзордан бошлашга ўзимча аҳд қилдим. Тўғри
қилган эканман, Саксонбой ота менга кўп нарсани ўргатди. Ойпопук хаёлимдан кўтарилди.
Эрталаб уйдан чиқаману, кечгача гоҳ Усмон ака билан, гоҳ ўзим, баъзида эса Саксонбой ота
Ўлмас Умарбеков. Севгим-севгилим… (қисса)
Do'stlaringiz bilan baham: |