Microsoft Word rizyozus solihiyn ziyouz com doc

 
361-bob
Vabo tarqagan shahardan qochib chiqib ketishning hamda vabo
tarqagan shaharga kirishning karohiyati haqida 
Alloh taolo: 
«Qaerda bo‘lsangiz, hatto mustahkam qal’alar ichida bo‘lsangiz ham, o‘lim 
sizlarni topib olur» 
(Niso surasi, 78-oyat); 
«Va o‘zingizni halokatga tashlamang» 
(Baqara surasi, 195-oyat), deb aytgan. 
1790/1. Ibn Abbosdan (r.a.) rivoyat qilinadi: «Umar ibn Xattob Shom shahriga 
jo‘nadilar. Qachonki, Sarg‘ nomli joyga yetib kelganimizda, shahar amiri Abu Ubayda ibn 
Jarroh va yoronlari kutib olgani chiqib, Shomda vabo kasali tarqaganining xabarini 
berishdi. Umar 4§ menga: «Avvalgi muhojirlarni, ya’ni ikki qiblaga qarab namoz 
o‘qiganlarni chaqir», dedilar. Men borib ularni chaqirib keldim. Umar 4§ ular bilan 
maslahatlashib, Shomda vabo kasali tarqaganining xabarini berdilar. Ular bunda ixtilof 
qilishdi. Ba’zilari: «Ulug‘ bir ishni (ya’ni, dushman bilan urushishni) qasd qilib chiqqansiz, 

---

Riyozus solihiyn. Abu Zakariyo Yahyo ibn Sharaf Navaviy 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
312
u rejadan orqaga chekinishingizni ep ko‘rmaymiz», deyishdi. Ba’zilari esa: «Siz bilan 
birga boshqa odamlar va Rasulullohning (s.a.v.) sahobalari ham bor. Ularni mana bu 
vabo kasaliga olib borishingizni ep ko‘rmaymiz», deyishdi. Umar (r.a.): «Mening 
huzurimdan turinglar», deb aytdilar. Keyin u zot: «Huzurimga ansoriylarni chaqir», 
dedilar. Men ularni chaqirib kelgan edim, ular bilan ham maslahatlashdilar. Ansoriylar 
ham muhojirlar kabi ixtilof qilib ikki xil fikr aytishdi. Umar (r.a.) ularga ham: 
«Huzurimdan turinglar», deb aytdilar. So‘ngra u zot: «Huzurimga Makka fath bo‘lishidan 
oldin Islomga kirgan Quraysh oqsoqollarini chaqir», dedilar. Men ularni chaqirdim. 
Ulardan hech bir kishi ixtilof qilmadi. Ular: «Ey Umar ibn Xattob, siz odamlar bilan qaytib 
ketishingizni maslahat beramiz. Mana bu vabo kasali tarqagan joyga ularni olib 
kirmang», deb aytishdi. Shu maslahatdan keyin Umar (r.a.) odamlarga qarata: «Tongda 
men (Madinaga) qaytib ketaman. Sizlar ham qaytinglar», dedilar. Abu Ubayda al-Jarroh 
(r.a.) Allohning qadaridan (taqdiri azalida bitib qo‘yilgan narsasidan) qochib 
ketyapsizmi?» dedilar. Umar (r.a.): «Qaniydi, bu gapni sendan boshqa kishi aytganda 
edi», dedilar. Chunki Umar (r.a.) Abu Ubaydaga xilof chiqishni yomon ko‘rardilar. Va 
yana Umar (r.a.): «Ha! Allohning (yomon) qadaridan Allohning (yaxshi) qadariga 
qochyapmiz. Ey Abu Ubayda, menga xabar ber-chi, agar senda tuyalar bo‘lsa va ular bir 
vodiyga tushsa-da, u vodiyning ikkita maydoni bo‘lsa, biri ko‘kalamzor, ikkinchisi esa 
qup-quruq bo‘lsa va sen ko‘kalamzorda o‘tlatishing ham Allohning qadari, qup-quruq 
yerida o‘tlatishing ham Allohning qadari emasmi?» dedilar. Shu payt Abdurahmon ibn 
Avf kelib qoldilar. Bu sahoba ba’zi zarur ishlari tufayli bu yerda yo‘q edilar. Abdurahmon 
ibn Avf (r.a.): «Mening bu haqda Rasulullohdan (s.a.v.) eshitgan narsam bor. Rasululloh 
(s.a.v.): «Agar bir joyda vabo tarqalibdi, deb eshitsangizlar, u yerga kirmanglar. Agar 
sizlar turgan makonda vabo tarqasa, u yerdan qochib chiqib ketmanglar», deganlar», 
deb aytdilar. Buni eshitgan Umar ibn Xattob Alloh taologa hamd aytdilar va (Madinaga) 
jo‘nadilar». Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari. 
1791/2. Usoma ibn Zayddan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.): «Agar bir 
yerda o‘lat (vabo) kasali tarqabdi, deb eshitsangizlar, u yerga kirmanglar. Agar sizlar 
yashab turgan joyda o‘lat kasali tarqasa, u yerdan chiqib ketmanglar», deb aytdilar. 
Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari. 
Foyda: epidemiya tarqagan joyga kirish yoki o‘zi yashab turgan joyda tarqalsa, u 
yerdan qochib chiqib ketish taqiqlanmoqda. Bugungi kunimizda buni «karantin», deb 
nomlashadi. Chunki yashab turgan makonda vabo tarqasa, u yerdan qochib chiqqan 
kishi o‘zi bilan birga zararli mikroblarni ergashtirib, sog‘lom kishilarga yuqtirishi mumkin. 
Mana shu narsaga amal qilish Alloh taologa tavakkal qilishga qarama-qarshi narsa emas. 
Balki sabablarning oldini olish va halokatga eltuvchi narsalardan o‘zini uzoq tutish va 
ayni Allohga tavakkal qilishlikdir.