|
www.ziyouz.com kutubxonasi
26
tug‘maydi...
Ilm tamomila ilohiy amr timsolidir. Shunday bo‘lgach, homila hodisasiga aloqador biologik
mahsulotlar to‘g‘risida nima uchun bu alohida amr berilgan? Imonlilar uchun bu, bir hikmat ekanligi
ma’lum. Demak, bu oyat, asosan imonsizlarga xitob qiladi. Ajabo, homila hodisasida ilohiy ilmning
o‘ziga xos hissasi nimadan iborat? Yaqin yillargacha homila hodisasi ayol va erkak mayllarining
birlashuvidan iborat deb hisoblanardi. 1950 yildan keyin DNAning kashfi, 1965 yilda
xromosomalar
2
dagi DNA
3
helezon
4
larining o‘rnashib qolishi kabi muammolar bu hodisa biz o‘ylagandan
murakkabroq ekanini ko‘rsatadi. So‘nggi yillarda olib borilgan tadqiqotlarga ko‘ra, bir insonda 46-47
xromosoma bo‘lar ekan. Bu xromosomalar deyarli 60000 genetik mayl uchun yotoqlik (krovat)
qiluvchi skeletlardir. Qandaydir ma’noda ularni genetik shifrlarning bir bog‘lam lentalari deyish
mumkin.
Bir ayolning tuxum hujayrasi menoz degan maxsus bir bo‘linish yo‘li bilan o‘zidagi genetik
mayllarning eng yaxshilaridan yarmisini, ya’ni 30000 donasini bu xromosomalarning 23 donasiga
baxsh etadi.
60000 asos genetik shifrning har birini bir songa o‘xshataylik: tuxum hujayrasida navbat nomeri
tartibsiz 30000 raqam bor. Bu 30000 raqam, 1dan 60000gacha bo‘lgan sonlarning navbatsiz bir
olomonidir. Masalan, 1,17, 24, 25, 26, 105, 787, 6434, 14401, 23007, 54507, 57414 kabi qay biri
chiqishi noma’lum bo‘lgan mayllar tuxum hujayralaridadir. Bir inson shaklini vujudga keltira oladigan
30000 karta tuxum hujayralarida naqd bo‘lmagan holda yashirinib yotadilar. Bu aytganlarimizni
kundalik hayotimizning tili bilan ifodalasak, bunday deyish mumkin: onaning tuxum hujayrasi
tug‘ilajak bolaning qulog‘ining solinchagiga oid, qoshiga yo burnining uchiga oid mayllarga ega, xolos.
Lekin quloq hajmi, kipriklar va burun teshiklari onaning genetik kartasida mavjud emas. Bularni butun
vujudga nisbatan olib ko‘rilsa, ona chaqaloqning yarim mayllarini tashiydi, degan xulosaga kelamiz.
Ammo bular muntazam yarimni bildirmaydi. Bir qancha a’zolarning, tomirlarning ba’zi jihatlariga oid
mayllar bor.
Bir tuxum hujayrasi homilaga aylanadigan, ya’ni urug‘lanadigan paytda uning atrofida 250
million maniy hujayrasi (sperma) joylashgan bo‘ladi. Va bu hujayralarning har birida chiroyli harakat
qilib turgan 30000 mayl bordir. Har biri 60000 raqamning chiroyli harakat qilib turgan 30000
donasiga ega.
Tuxum hujayrasi bulardan bittaginasida o‘zida yetishmagan kartalarni topib, o‘sha bilan
homilaga aylanish holatida bo‘ladi. Va bu aql bovar qilmas noma’lum kartani topib, u bilan masalani
hal qilish uchun eng ko‘pi bilan 40 daqiqa muhlat kerak bo‘ladi, yanada tushunarliroq bo‘lsin uchun bu
manzarani boshqacha misol bilan ifodalay. Sizning qozoningizda 1dan 60000gacha bo‘lgan sonlarning
30000 donasi bor.
Qarshingizga 250 million dona ayrim-ayrim to‘rvalarda kartalar olib kelishgan. To‘rvalarning
birida siz uchun kerakli bo‘lgan, sizga yetishmay turgan karta (aytaylik, burun teshigi) bor, 40
daqiqada bu to‘rvani topishingiz kerak. Shunday qilib imkonsiz ehtimol bilan yuzma-yuz kelasizmi?
Mana, tuxum hujayrasining muammosi shundan iborat. Shuning ustiga-ustak, o‘zida yetishmaydigan
mayllarni ustun biluvchi tuxum hujayrasi yolg‘izgina raqamlarga qarab o‘tirmaydi.
Ha! Yana buni qarang! Tez o‘zgaruvchi mayllar ma’lum bir makonning ma’lum burchaklarida
tizilib turgan uch o‘lchovli, ya’ni bo‘yi, eni va uzunligi har xil aminokislota (oqsil) figuralardir. Faraz
qilaylik: siz o‘zingizda yetishmaydigan 52075 maylni izlayotirsiz. Bu mayl bir genetik shifr helezonida
18 gradus vertikal, 75 gradus gorizontal burchakda Gua bazasidagi bir aminokislotadir. Va u, deylik, 4
raqami bilan qayd qilingan. Tuxum hujayrasi aminokislotalarning qator-qator tizimlari ichidan ana shu
4 raqami bilan qayd etilgan maylni aniqlab topmog‘i kerak. Aytaylik, bir tuxum hujayrasi bu masalani
2
Xromosomalar - xujayralar magzidagi struktur unsurlar.
3
DNA - deonsribo nyukleik atsit, atsit - kislota ma’nosini bildirgani uchun, bizning tibbiyotimizda DNA o‘rnida DNK
ishlatiladi: ayol tuxumidagi shartli nomerlangan deb xisoblanuvchi xujayralar.
4
Helezon - spirallashgan xromosomalar.
Qur’oni karimning ilmiy mo’jizalari. Xoluq Nurboqiy
Do'stlaringiz bilan baham: | 
