(Ey Muhammad), Parvardigoringiz fil egalarini qanday (halok) qilganini ko‘rmadingizmi?
U zot ularning (Ka'batullohni vayron qilish uchun qo‘llagan barcha) hiyla- nayranglarini barobod qilmadimi?
4. U zot ularning ustiga sopoldan bo‘lgan toshlarni otadigan to‘p-to‘p qushlarni yuborib,
5. Ularni (qurt-qumursqalar tomonidan) chaynab tashlangan somon kabi (ilma- teshik) qilib yubordi!
I z o h. Rivoyat qilinishicha, qushlar tomonidan otilgan har bir tosh bir kofirning boshidan teshib kirib, ostidan chiqib ketgan ekan.
QURAYSH SURASI
Bu sura Makka suralaridan bo‘lib, to‘rt oyatdir. Bu surada payg‘ambar alayhis-salomning qabilalari bo‘lmish Quraysh qabilasiga Alloh taolo tomonidan ato etilgan ikki ulug‘ ne'mat
- tinchlik-omonlik va to'qlik-farovonlik ne'matlari zikr qilinib, qurayshliklarni mana shunday rohat-farog‘atda yashashlariga sababchi bo‘lgan Baytullohning Parvardigoriga ibodat qilishga da'vat etiladi.
Mehribon va rahmli Alloh nomi bilan (boshlayman).
1-2. Qurayshga oson qilib qo'yilgani - ularga qish va yoz safari oson qilib qo‘yilgani uchungina.
Ular mana shu Uyning Parvardigoriga ibodat qilsinlar!
U zot ularni ochliqdan (qutqarib) taomlantirdi va xavfu xatardan tinch qildi.
I z o h. Ya'ni Qurayshga Alloh taolo tomonidan juda ko‘p ne'matlar ato etilgandir. Agar ular boshqa ne'matlar uchun Alloh taologa ibodat qilmasalar ham, ularga tijorat, oldi- sotdi qilsinlar, deb qishda Yamanga, yozda esa Shomga safar qilishlari oson qilib qo‘yilgani va ular bu safarlardan doimiy ravishda foydalanib kelayotganlari uchun mana shu Baytullohning Parvardigoriga ibodat qilishlari lozimdir. Chunki ayni mana shu Baytullohning sharofatidan atrof-javonibdagi odamlar qurayshliklarga tegmaydilar va: «Quraysh qabilasi Baytullohning qo‘shnilaridir. Kim ularga biron ziyon yetkazsa, xuddi Abraxa va uning qo‘shiniga o‘xshab mana shu Uyning egasi bo‘lgan Alloh taoloning g‘azabiga uchraydi», deydilar. Demak Quraysh odamlari safar-sayohatlarida biron kimsa ularga ziyon bermay, tinchlik va to‘kin-sochinlikda yashayotganlari uchun mana shu Baytullohdan va uning egasi bo‘lmish Tangri taolodan qarzdordirlar. Bas, ular U zotga ibodat qilish bilan o‘zlariga ato etilgan ne'matning shukrini ado etsinlar!
MOUVN SURASI
Bu sura ham Makkada nozil bo‘lgan. U yetti oyatdir.
Bu surada dinning mohiyati haqida so‘z yuritilib, ayrim o‘zlarini dindor hisoblab yurgan, lekin atroflaridagi yetim-g‘ariblarga dilozorlik qiladigan, bechora-miskinlarning holidan xabar olmaydigan kimsalarni dinni (ya'ni qilingan har bir ish-amal uchun oxiratda hisob- kitob, jazo bor ekanini) inkor qilguvchilar deb ataladi.
Shuningdek, bu surada o‘zlari yolg‘iz bo‘lganlarida namoz o‘qishni «unutib» qo‘yadigan va faqat el ko‘rsinga namozxon bo‘lgan hamda qo‘ni-qo‘shni, hamsoyalardan odatda o‘rtada ishlatiladigan eng arzimas ro‘zg‘or buyumlarini ham ayaydigan riyokor va xasis kimsalar haqiga duoyi bad qilinadi va bu bilan yetim bechoralarga mudom yordam qo‘lini cho‘zadigan, toat-ibodatini yolg‘iz Yaratganning rizoligini ko‘zlab, beriyo qiladigan xayr- saxovatli zotlargina haqiqiy mo‘min-musulmonlar ekanligi ta'kidlanadi.
Suraning nomi bo‘lmish «Mo'un» kalimasi — idish-tovoq, bolta-tesha kabi mayda ro‘zg‘or buyumlari degan ma'nolarda keladi.
Mehribon va rahmli Alloh nomi bilan (boshlayman).
Do'stlaringiz bilan baham: |