Microsoft Word qishloq xo'jaligi mashinalari

(3)
ga osib qo‘yiladigan 
yuk miqdorini o ‘zgartirish bilan sozlanadi.
137-rasm.
E kkichlar 
a - omoch tishisimon; b - yorgichsimon; d - sirpang‘ichli;
e - pichoqsimon; f - o ‘q-yoy tumshuqli; g - bir diskli.
Yorgichsim on ekkich (137-b rasm) zig‘ir, pichanbop 
o ‘simliklarning urug‘ini ekishda ishlatiladi. O ‘simlik qoldiqlarini 
yanada pastga, tuproqqa botirib o‘tadi, tiqilib qolmaydi. Ayrim 
kesakchalarni maydalaydi, ammo yirik kesaklarni uchratsa, 
ularning ustiga siljib chiqib, urug‘ni ekish chuqurligini 
kamaytirishi ham mumkin. Shu sababli, bunday ekkichli seyalka 
ishlatishga m o‘ljallangan daladagi tuproq o ‘ta mayin holatga 
keltirilgan bo‘lishi zarur. Yorgichsimon ekkich o ‘tkirlangan qirrali 
tumshuq (1), kengaytirilgan quvur (2) va jilov (3) dan iboratdir. U 
tuproqni yuqoridan pastga bosib, ariqcha tubini zichlaydi. 
Zichlangan yerdagi kapillarlik tiklanib, tuproqning chuqur
243

---

qatlamidagi namlik ko‘tariladi va urug‘ning unib chiqishini 
tezlashtiradi. Shu sababli yorgichsimon ekkichlar qurg‘oqchilik 
mintaqalarida ishlatilgani maqsadga muvofiqdir. Ekkichning 
tuproqqa botishi (1-6 sm) jilov (3) ga ilintiriladigan yuk (zanjir) 
miqdorini o ‘zgartirish hisobiga sozlanadi.
Sirpang‘ichli ekkichdan (137- d rasm) chigit, makkajo‘xori, 
lavlagi, sabzavot va ayrim poliz ekinlari urug‘larini ekishda 
foydalaniladi. Sirpang‘ichli ekkich katta pichoqsimon tishining 
orqasi kengayib, bir-biriga parallel bo‘lgan ikkita uzun jag‘ 
(7)
larga 
aylantirilgan. Sirpang‘ichli ekkich ishqalanish koeffitsiyenti katta 
bo‘lgan (misol uchun, tukli chigit) urug‘larini yaxshi ko‘mib ketadi, 
chunki uning pichoqi tilib, ikki tomonga surib qo‘ygan tuproqni 
ariqcha tubiga tushishiga ekkichning uzun jag‘lari uzoqroq to‘siq 
bo‘lib turadi. Natijada, pichoq tayyorlagan ariqchaning tubiga 
hamma urug‘lar joylashib ulguradi. Chigit seyalkasining sirpan- 
g‘ichli ekkichi ramaga parallelogrammsimon mexanizm yordamida 
o‘rnatiganligi tufayli, doimo o‘ziga-o‘zi parallel ko‘tarilib tushishi 
mumkin, yerga engashish burchagi o‘zgarmaydi.
Uning asosiy qismlari pichoq (4), o ‘ng va chap jag ‘(