Microsoft Word psixik taraqqiyot va talimning ozaro munosabati

sotsiogenetikkonsepsiya
qobiliyatlarningtaraqqiyotini, faqat, 
tevarak-atrofdagimuhitningta’siribilantushuntiradi. 
Buyo‘nalisho‘zzamonasiuchunilg‘orhisoblangan 
XVIII 

---

21 
asrfransuzolimiK.Gelvetsiyta’limotidanboshlangan. 
K.Gelvetsiyningta’limotigako‘ra, 
barchaodamlaraqliyvaahloqiyrivojlanishiuchuntug‘ilishdanoqmutlaqobirxilta
biiyimkoniyatgaegabo‘ladilar, 
Shuninguchunodamlarningpsixikxususiyatlaridagifarqfakattinamuhitvatarbiya
ningturlichata’sirqilishibilanvujudgakeladi, 
debtushuntiriladi. 
Bunazariyaodamlarningpsixik, 
ruhiy, 
oqibatdaijtimoiytengsizligiularningtug‘maxususiyatlarideganta’limotgaqarshiq
aratilganedi. 
Bunazariyaningxorijiymamlakatlardagihozirgiturlinamoyandalaripsixikaningriv
ojlanishidaijtimoiymuhitningg‘oyatdarajadamuhimroliborliginie’tirofetadilar. 
Inson 
щaxsiningtarkibtopishinio‘rganishdavomidayuzagakelgansotsiogenetikkonsep
siyafandaeksperimentlarningrivojlanishibilanbog‘liqdir. 
Ma’lumki, 
XVII 
asrningoxiriva 
XVIII 
asrningboshlaridatabiiyfanlarjadalsur’atlarbilanrivojlanaboshladi. 
O‘shapaytdahammaningdiqqat-e’tiborimo‘’jizakortajribagaqaratilganedi. 
Buhodisainsonshaxsiningtarkibtopishimasalasigahamta’sirqilmayqolmadi. 
Sotsiogenetikkonsepsiyanamoyondalariinsonningbutuntaraqqiyoti, 
shujumladan, shaxsiyxususiyatlarningtarkibtopishi, asosan, tajribagabog‘liqdir. 
Bunazariyadashaxsdaro‘yberadigano‘zgarishlarnijamiyatningtuzilishi, 
ijtimoiylashishusullari, 
atrofidagiodamlarbilano‘zaromunosabatvositalariasosidatushuntiriladi, 
Buta’limotgako‘rainsonbiologiktursifatidatugalib, 
hayotdagiijtimoiyshart-
sharoitlarningbevositata’siriostidashaxsgaaylanadi. 
Chunonchi, angliyalikolimDjonLokkdunyogakelganyangichaqaloqbolaningruhini
«top-tozapaxta» 
o‘xshatadi. 
Uningfikricha, 
bolaning«top-
tozataxta»tarzidagiruhiganimalarniyozishmutlaqokattaodamlarihtiyorlaridadir. 
Shuninguchunbolaningqandayodambo‘lib 
yetishishi, 
ya’niundaqandayshaxsiyfazilatlarningtarkibtopishibolahayotdanoladigantajribaga, 

---

22 
o‘zgalarbilanmuloqotjarayonidaoladiganhayotiytushunchavatasavvurlarigabog‘li
qdir, debta’kidlaydi. 
Harikkilayo‘nalishningnamoyondalari, 
o‘zmanfaatlariningtashqijihatdanbir-birigaqarama-qarshibo‘lishigaqaramay, 
insonningpsixikxususiyatlariniyonasliy, 
biologikomillarta’siriostida, 
yokio‘zgarmasmuhitta’siridaavvaldanbelgilanganvao‘zgarmasnarsa, 
debe’tirofetadilar. 
Ma’lumki, 
odamshaxssifatidamuntazam, 
qandaydirfaoliyatdatarkibtopibboradi, rivojlanadi, uningfaolliginamoyonbo‘ladi. 
Agardahayvonlartevarak-
atrofdagitashqimuhitgapassivmoslashibhayotfaoliyatlaridatabiatdagi, 
ya’nitashqimuhitdagitayyornarsalardanfoydalansalar, 
odamesatevarak-
atrofidagitashqimuhitgafaolta’sirko‘rsatib, 
unio‘zirodasigabo‘ysundiradihamdao‘zgartirib, 
o‘zehtiyojlariniqondirishgaxizmatqildiradi. 
Kuzatishlarjarayonidashunarsama’lumbo‘ldi-ki, 
odamdagitug‘ma, 
irsiymexanizmlariuningpsixikrivojlanishigata’sirko‘rsatadi-yu, 
biroquningmazmuniniham, 
shaxsiyfazilatlarinihambelgilabberaolmaydi. 
Ta’kidlashzarurki, muhithambolapsixikasinirivojlantirishdamuayyanrolo‘ynaydi. 
Faqat, 
buninguchunbolanio‘qitayotgankishilarningta’sirinatijasidabolaanashumuhitnifa
olravishdao‘rganibolishi, tabiiydir.