Microsoft Word Pril Hakimova doc

Tabiatda  uchrashi.Tabiatda  mis  sof  holda  ham  birikma  holida  ham 

uchraydi.  Asosan  rudalar  tarkibida  bo'ladi.  Ular  170  dan  ortiq  bo'lib,  shundan 

faqat  17  tasi  sanoatda foydalaniladi.Uning  eng keng tarqalgan birikmalariga Cu

2

S- 

xalkozin,CuS-kovellin,CuFeS

2

-xalkopirit,Cu

5

FeS

4

-bornit,Cu

2

O- 

kuprit,Cu

2

(CO

3

)

2

(OH)

2

-malaxit kabilar kiradi.

Mis  rudalari  tarkibida  oltin  ,  molibden,  reniy  va  boshqalar  bo'ladi.Ularnig 

tarkibiga 

mis-molibdenli, 

mis-qum-toshli, 

mis-nikelli, 

kvars-sulfidli,mis- 

vannadiyli,mis-kobaltli,mis 

vismutli, 

mis-temirli,mis-oltinli 

va 

boshqalar 

kiradi.Jaxonda  ishlab  chiqariladigan  misning  90  foizi  sulfidli  rudalardan  olinadi. 

Rudalardan  tashqari  uning  boshqa  metallar  bilan  hosil  qilgan  qotishmalari  ham 

muhim  ahamiyatag  ega.Masalan:  uning  qalay bilan hosil  qilgan  qotishmasi bronza 

deb ataladi.

6

---

Misning rux bilan  qotishmasida -latunning  ham  ahamiyati katta.Ba'zan bu 

qotishmalar  tarkibiga  kobalt,  alyuminiy,  kremniy,qo'rg'oshin,  berilliy  va  boshqa 

metallar ham kirishi mumkin.

Bu  qotishmalar juda  ham  mustahkam  bo'lib,  qadimda  turli  xil  buyumlar, 

zeb-ziynatlar,qurol-yarog' lar,tangga pullar ishlab chiqarishda qo' llangan.

Minerallari. 

Asosiy 

minerallari 

xalkozin 

-  

Su

2

S, 

xalkopirit- 

SuFeS

2

,kuprit-  Su

2

O  va  malaxit  -   Su

2

[CO

3

]

2

[OH]

2

  lardir.  Tabiatda  sof  metall 

holida va oltingugurt (sulfidlar) hamda kislorod bilan birikma xolida uchraydi.  250 

dan ortiq  minerallari mavjud.