Флеш дисклар.
Флэш хотира (Flash Memory – бир зумда (кўз юмиб очгунча) ўқийдиган хотира) деб электрон микросхемалар кўринишидаги, электр таъминотидан узилганда ҳам ўзидаги маълумотларни сақлаб қола оладиган ва компьютерга USB шина орқали уланадиган ташқи хотирага айтилади. Флэш хотиралар дастлаб рақамли фото ва видеокамераларда қўшимча хотира сифатида қўлланилган. Орадан бир неча йил ўтиб, 2001 йилда улар USB шина орқали уланадиган шаклда сотувга чиқарилди. Уларнинг сиғими аввал 1, 2, 4 ёки 8 МБ бўлган бўлса, ҳозирги кунда 2, 4, 8, 16, 32, 64, 128,… ГБ сиғимли флэш хотиралар ишлаб чиқилмоқда.
Флэш хотираларнинг яна бир муҳим параметри бу уларнинг маълумотларни ўқиш ва ёзиш тезликларидир. Бир оз илгари бу кўрсаткич 10 – 15 Мегабитга тенг эди. Ҳозир 250 Мб тезликда маълумотларни ўқийдиган флэшкалар мавжуд. Флэш хотираларга маълумотни ёзиш ўқишга қараганда икки баробаргача кичик бўлиши мумкин.
Хеч эътибор берганмисиз, нега ёзиш учун бир неча дакика сарфланган 1-2 гигабайтлик маълумотни учириш учун санокли сониялар кифоя қилади?
Чунки маълумот ёзиш билан ва уни учириш усули бир-биридан фарк килади. Бу усул деярли барча ракамли ахборот ташувчилар (digital storage) учун тааллуқли:
- компьютер ичидаги винчестер (HDD) ва ташқи винчестерлар;
- USB-флеш хотира;
- авваллари кенг ишлатилган дискета (FDD)лар;
- ракамли фото ва видеоаппаратларнинг ички ва уларнинг алохида хотиралари (SD, MiniSD, MicroSD,...) ва х.к.лар шулар жумласидан хисобланади.
Хатто қайта ўчириб, ёзишга мўлжалланган CD-RW оптик дискларнинг ичидаги маълумотларни тиклаш имконияти хам йўқ эмас. Бир қарашда бунинг иложи йўқдек туюлиши мумкин.
Демак, маълумот ёзиш билан уни ўчириш ўртасидаги тезликдаги катта фарқнинг сабаби нимада? Буни содда ва қисқа қилиб, компьютернинг винчестери мисолида қуйидагича тушунтириш мумкин.
Винчестер маълум хажмдаги ахборотни сақлаш учун кичик хажмдаги бўлимчалар (кластерлар)га бўлинган бўлиб, ёзилаётган маълумот (хох у файл бўлсин, хох расмга олинган тасвир) мана шу кластерларга бўлиб-бўлиб, тегишли тартибда жойлаштирилади ва файл қайси кластерларда жойлашганлиги хақидаги маълумот "файллар жойлашуви жадвали" (FAT-File Allocation Table)га қайд қилиб қўйилади. Кейинчалик шу файлга мана шу жадвал орқали мурожаат қилинади. Буни бошқача қилиб, нима қаерда турганини билдирувчи қайд-журнали десак хам бўлади. Бу журнал бузилса ёки "жарохатланса", компьютер нима қаердалигини ўзича топа олмайди.
Файл қанча катта бўлса, шунча кўп бўш кластерлар топиб, ёзиш ва кутиш талаб этилади. Ундан ташқари, 1 та 1 гигабайтлик файл билан жами 1 гигабайт бўлган 100 та танланган файлни ёзишдаги тезликда хам катта фарқ бор. Иккинчи холатда вақт яна хам кўпрок кетади, чунки хар бир файлни қайд қилиш учун хар сафар журналга мурожаат қилиш керак бўлади. Бу мисолни флешкангизда осонликча синаб кўришингиз мумкин. Энди маълумотни ўчириш масаласига келсак. Компьютер ёки фото-видео-аппарат ёзиш усулидан фарқли ўлароқ, ўчириш жараёнида файл жойлашган хар бир кластерга мурожаат қилиб, ундаги нарсаларни ўчириб ўтирмайди, балки файл номининг биринчи харфини ўзи тушунадиган махсус белгига ўзгартириб, уни системага кўринмайдиган қилиб қўяди. Албатта бу кўринмаслик хусусияти файлни оддийгина кўринмайдиган қилиб кўйишдан тубдан фарқ қилади. Файл жойлашган кластерлар эса, "банд эмас", келажакда ишлатилиши мумкин деб белгилаб қўйилади. Мана шу услубга кўра гигабайтлаб ёзилган файллар бир лахзада ўчиб кетади.
Аниқроғи оддий фойдаланувчига ўчирилгандек туюлади. Аммо, лекин, бирок (!!!) маълумотни қайта тиклашдан озгина хабари борлар ёки "тегишлилар" биладики, улар хам хали хам ўз жойида турибди. Уларни қайта тиклаш учун эса махсус дастурлар Интернетда етаридан ортиқ.
Do'stlaringiz bilan baham: |