Microsoft Word Ollaberganova S

Uyadosh so‘zlar ustida ishlash. 
Uyadosh so‘zlar deb bir uyaga, 
(mavzuga, turkumga, guruhga, to’daga) mansub so‘zlar sirasi tushuniladi. 
Chunonchi, 
otlarning 
shaxsni 
ifodalovchi 
so‘zlar, 
narsa-buyumni 
ifodalovchi so‘zlar, qurol nomlarini ifodalovchi so‘zlar, o‘simliklarni, 
xayvonlarni, fazoviy va samoviy jism nomlarini ifodalovchi yuzlab uyalar 
mavjud. Bu uyalar o‘z navbatida yana kichik uyalarga (masalan, hayvonlar 
- uy hayvonlari, yovvoyi hayvonlar) bo‘linadi. Bular ham yanada kichikroq 
uyachalarga ajralishi mumkin. Masalan, it - umumiy ma’noli so‘z. Itning 
turlari esa shu umumiy ma’noli so‘zning xususiy ma’nolaridir. 
(It - tozi, 
bo’ribosar, buldok, laycha va boshqalar).
O‘quvchilarning so‘z xazinasini uyadosh so‘zlar bilan boyitish
maqsadida berilgan umumiy ma’noli so‘zlarning xususiy ma’nolarini 
topish yoki aksincha, so‘zlarni uyalar bo‘yicha guruhlash, berilgan 
matnlardan uyadosh so‘zlarni ajratish, uyadosh so‘zlarni katnashtirib, 
ma’lum bir mavzuda matn yaratish kabi ijodiy-amaliy topshiriqlardan 
foydalanishni maqsadga muvofiq deb bilamiz.
Ma’nodosh so‘zlar ustida ishlash orqali o’quvchilar savodxonligini 
rivojlantirish mumkin. Ona tilida ma’nodosh so‘zlar ustida ishlash deyarli 

---

barcha mashg‘ulotlarda istisnosiz amalga oshiriladi. O‘quvchilar nutqini 
ma’nodosh so‘zlar bilan boyitish maqsadida berilgan so‘zlarni guruhlash, 
berilgan umumiste’moldagi so‘zga ma’nodosh topish, berilgan so‘zlarni 
shu ma’noni ifodalovchi frazeologik birikmalar bilan almashtirish kabi 
ijodiy-amaliy topshiriqlardan foydalanishni maslahat beramiz. 
Quyida ana shunday topshiriqlardan namunalar keltiramiz. 
1-topshiriq.
Matnni o‘qing. Ajratilgan so‘zlarga ma’nodoshlar 
toping. 
Manzilga kun chiqar-chiqmas yetib keldik. Ko‘chalar sershovqin, 
barvaqt bo‘lsa ham, avtobus va tramvaylarda odam gavjum edi.
Kun sovuq, ammo osmon beg‘ubor artilgan shishaday musaffo. 
Qirov tushgan daraxtlar xuddi qor tushganday oppoq, faqat nayzaday 
to‘g‘ri shoxlar osmonga qadalgan yosh tolalargina yalang‘och va ko‘m-
ko‘k. 
2-topshiriq
. Ajratilgan so‘zlarni kavsda berilgan so‘zlar bilan 
almashtirib, ma’no farqlarini tushuntiring. So‘zning ijobiy va salbiy 
bo‘yog‘iga e’tibor bering.
Do‘stning yuzi (