Microsoft Word nurul yaqin ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
141
 
VIDOLASHUV NUTQI 
 
Payg‘ambar alayqis-salom zulhijja oyining to‘qqizinchi kuni Arafotga chiqdilar va shu 
yerda islom dinining asosiy shahobchalari batafsil bayon etilgan ulug‘ nutqlarini irod 
etdilar. Bu tarixny nutqning mazmuni tsuyidagichadir: 
"Barcha hamdu sano Ollohga xos, Ollohni ulug‘laymiz, Ollohdan afv so‘raymiz, Ollohga 
tavba qilamiz. Ollohga sig‘inib nafsimnzning vasvasadan hamda yomon ishlardan panoh 
tilaymiz. Olloh hidoyatga boshlagan odamni hech kim yo‘ldan ozdirolmaydi, Olloh 
adashtirgan odamni hech kim hidoyat qilolmaydi. Shunga guvohlik beramanki, bir 
Ollohdan o‘zga hech iloh yo‘q, Ollohning sherigi ham yo’q. Shunga guvohlik beramanki, 
Muhammad Ollohning bandasi va elchisidir.  
Sizlar Ollohning bandalari, sizlarni Ollohga taqvodorlnk qilnshga da’vat etaman, 
Ollohga itoatda bo‘lishinglarni targ‘ib etaman. Gapimni xayrli ishlardab boshlayman. Ey 
odamlar, so‘zlarimga quloq solinglar! Bu yildan keyin shu yerda sizlar bilan 
uchrashmasligim mumkin deb o‘ylayman. Ey odamlar, to robbingizning dargohiga 
borguncha bir-biringizning joniga, moliga xiyonat qilish mana shu oyning, mana shu 
kunning, mana shu joyning hurmatani bajo keltirmaslik kabi haromdnr. Yetkazdimmi? 
Ey Olloh o‘zing guvoh bo‘lgii!  
Qo‘lida birovlarning omonatlari bor kishilar bu narsalarni o‘z egalariga qaytarishsin, 
johiliyat davrida hukm surgan sudxo‘rlik bekor etiladi, men ishni avvalo amakim Abbos 
ibn Muttalibning sudxo‘rligini bekor qilishdan boshlayman. Johiliyat davridagi qon qarz 
(qasos) ham bekor qilinadi, avvalo Omir ibn Robia ibn Horisning qon qarzini yo‘qqa 
chiqaraman. Johiliyat davridagi odatlardan Ka’ba bilan Obi zamzamni boshqarishdan 
boshqa ishlarning hammasi bekor qilinadi. Qasddan odam o‘ldirgan qotil (albatta) 
o‘ldiriladi. U birovni kaltak yoki tosh bilan urib o‘ldirsa, qisman qasd qilgan hisoblanib, 
tovoniga yuzta tuya to‘latiladi, bundan ortiq haq undirish johiliyat davridagi kishilarga 
xos.  
Ey odamlar! Shayton zaminingizda Xudo bo‘lishdan umidini uzdi, lekin u mayda-
chuyda hisoblaydigan ishlaringizda sizlarni o‘ziga bo‘ysundirishga urinadi. Ey odamlar! 
Nasi* degan narsani qo‘llash kufrni yanada oshiradi, kofirlarni adashtiradi. Olloh harom 
qilgan oyni o‘zlaricha halolga aylantirish uchun uni bir yil halol, kelgusi yili esa haromga 
chiqarishadi. Olloh osmonu zaminni yaratganidan buyon zamon o‘z yo‘rig‘ida hukm 
surmoqda. Qur’onda Ollohning hukmiga binoan osmonu zamin yaratilgandan buyon 
oylarning soni o‘n ikki, ulardan to‘rt oyning hurmatini saqlamaslik harom qilingan. Bu 
oylarning uchtasi Zulqa’da, Zulhijja, Muharram oldinma-keyin, Jumadiul oxir bilan 
Sha’bonning orasidagi Rajab oyi esa yolg‘iz keladi. Sizlarga yetkazdimmi?! (Ollohning 
hukmini yetkazdimmi?) Ey Olloh, o‘zing guvoh bo‘lgin!  
Ey odamlar! Zimmangizda amal qilishingiz lozim bo‘lgan ayollaringizning haqi bor, 
ayollarning zimmasida ham ular rioya etadigan sizlarning haqqingiz bor. Sizlarning 
haqingiz shuki, ayollaringiz iffat joyiga begona odamlarni yaqin yo‘latmasligi, sizlar 
yoqtirmaydigan kimsalarni beruxsat uyga kiritmasligi va fohishabozlik qilmasligi lozim. 
Mabodo shunday qilishsa, Olloh ularni qattiq tutishingizga, ostona hatlatib 
chiqarmasligingizga, bir to‘shakda yotmasligingizga, astaroq urishingizga ijozat beradi. 
Bordi-yu, ular tiyilib, hukmingizga itoat etishsa, yaxshilikcha osh-non, kiyim-kechak 
bilan ta’minlanglar, sizlarning amringizdagi ayollarning ixtiyori o‘zlarida emas. Ularni 
Ollohning omonati qilib olgansizlar, ularni nikoh orqali o‘zinglarga halol etdinglar. 
Ayollarga Ollohdan qo‘rqib munosabatda bo‘linglar, ayollarga yaxshi muomala qilish 
haqidagi vasiyatlarni qabul etinglar. Sizlarga yetkazdimmi? Ey Olloh, guvoh bo‘lgin!  

---

Nurul yaqin. Muhammad Xuzariy