|
RASULULLOHNING YASHIRIN DA’VATGA O’TISHLARI
Muhammad alayhis-salom asta-sekin dinga da’vat etishni boshladilar. Odamlarni
birovga na foyda, na ziyon keltirish qo‘lidan kelmaydigan butlarga cho‘qinishni
yig‘ishtirib, Ollohga ibodat qilishga chaqirdilar. Odamlarning: "Biz ota-bobolarimiz tutgan
yo‘ldan yurib, ular tanlagan dinga sig‘inyapmiz", deyishdan boshqa vaj-korsoni yo‘q edi.
Bu odamlar o‘ta takabbur, dimog‘idan eshak qurti yog‘iladigan mag‘rur, go‘zal odob-
axloqning yaqiniga ham yo‘lashmagan edi. Mana shu fe’llari tufayli ularning o‘rtasida qon
to‘kish, bot-bot talon-taroj, urush-janjal chiqib turardi. Rasululloh mana shu johil
kimsalarga mehr-oqibat, qon-qondoshlikni ulug‘lovchi islom dinini olib keldilar. Aqli raso
insonlar u kishining gaplariga ishonib, butlarga sig‘inishni bas qilishdi, biroq yuqori
martabali amaldorlar o‘z obro‘-e’tiboridan ajrab qolishdan qo‘rqib, islomni rad etishdi.
Kibru, havosi bunga yo‘l qo‘ymadi. Islom dinini birinchi bo‘lib Huvaylidniig qizi va
rasulullohning umr yo‘ldoshi Xadicha bilan amakilarining o‘g‘li Ali qabul qildi. Alini
payg‘ambar alayhis-salom o‘z tarbiyalariga oldilar, chunki yurtda qahatchilik yuz berib,
serfarzand Abutolibning tirikchiligi g‘oyat og‘irlashib qolgan edi.
Rasululloh amakilari Abbos ibn Abdumuttalibga: "Birodaring Abutolib jo‘ja-birday jon,
qahatchilik bechoraning iligini chaqib qo‘ydi. Yur, uning ogirini yengillatib, bittadan
bolasini olaylik", dedilar. Bu taklifdan Abutolibning boshi ko‘kka yetdi. Abbos Jafar ibn
Abutolibni, payg‘ambar alayhis-salom esa Ali ibn Abutolibni oldilar. U to balog‘at yoshiga
yetguncha xuddi o‘z farzandlaridek suyub tarbiyaladilar. Ali balogat yoshiga yetgach,
hamma narsada rasulullohdan ibrat olib ish tutdi, jaholat davrining hoyu-havaslariga
ko‘ngil bermadi, yomon xulq-atvorlardan saqlandi, butga cho‘qinishdan o‘zini tiydi.
Ulardan ibrat olib Zayid ibn Horisa ibn Shurahbil ham musulmon bo‘ldi. U rasulullohniig
ozodgardasi (ozod qilgan quli) bo‘lib, odamlar Muhammadning o‘g‘li deyishardi.
Payg‘ambar alayhis-salom uni sotib olib, ozod qilganlaridan keyin xuddi o‘z
farzandlaridek tarbiyalagan edilar. Arablarda asranda bola ham o‘z farzandi qatori
hisoblanib, meros olar, o‘z navbatida u ham meros berardi. Rasululloh enagalari Ummu
Aymanni Zayidga olib berdilar. Bu oiladan tashqaridagi dastlab islomga kirgan odam
taym jamoasidan Abubakr ibn Abu Quhofa (ibn Omir ibn Ka’b ibn Sa’d ibn Taym ibn
Murra) edi. Rasulullohning bolalik do‘stlari bo‘lgan bu odamning guvohlik berishicha,
payg‘ambar alayhis-salom umrlarida biron marta axloqsizlik qilmaganlar, biron marta
yolg‘on gapirmaganlar. Muhammad payg‘ambar Abubakrga Ollohdan vahiy kela
boshlaganini aytganlarida u: "Sen menga ota-onamdek qadrdonsan, doim rost
gapirgansan, Ashhadu al-la ilaha illallohu va ashhadu annaka rasululloh (guvohlik
beramanki, bir Ollohdan boshqa hech iloh yo‘q, sen Ollohning barhaq elchisisan)", dedi.
Abubakr quraysh qabilasining nufuzli, hushaxloq, saxovatli, suhbati shirin boylaridan
biri edi. U rasulullohning yaqin yordamchisiga aylandi, har bir ishni ikkovlon bamaslahat
qiladigan bo‘lishdi. "Men islom diniga da’vat etganlar orasida faqat Abubakrgina hech
ikkilanmay imonga kelgan", degan edilar payg‘ambar alayhis-salom. Arablar islom dinini
o‘tkinchi bir narsa, payg‘ambarimizning da’vatlariii shuhratparastlik vasvasasi deb
qarashlarini bilganlari uchun imonga chaqirishni o‘ta maxfiy olib bordilar. Rasululloh
ham, Abubakr ham faqat o‘zlari ishonadigan, sirdosh odamlarini da’vat qila boshladilar.
Abubakr tufayli ko'pchilik dinga kirdi. Shulardan biri Umaviy jamoasidan Usmon ibn
Affon (ibn Abul-Os ibn Umayya ibn Abdushams ibn Abdumonof) bo‘ldi. Uning islom dinini
qabul qilganidan xabar topgan amakisi Hakam Usmonni bog‘lab ho‘yib: "Ota-bobongning
dinidan haytib, yangi dinni topdingmi? Xudo haqqi bu niyatingdan qaytmasang, shu
holda yotaverasan", dedi. Usmon Xudoning nomini o‘rtaga qo‘yib, dindan qaytmasligini
Nurul yaqin. Muhammad Xuzariy
Do'stlaringiz bilan baham: |
