Microsoft Word nurul yaqin ziyouz com doc

HIJRATNING OLTINCHI YILI QO’SHIN YUBORISH 
 
Payg‘ambar alaihis-salom shu yil muharram oyining o‘ninchi kuni Muhammad ibn 
Maslama boshchiligida o‘ttiz kishini Madinadan yetti kunlik yo‘ldagi Zorba degan joyda 
yashovchi bani Bakr ibn Kilob qabilasiga qarshi yubordilar. Ular kunduzi pana-pastqam 
joylarda dam olib, faqat kechasi yo‘l bosishdi. Ko‘zlangan manzilga yetgach, bani Bakr 

---

Nurul yaqin. Muhammad Xuzariy 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
91
qabilasiga to‘satdan hujum qilib, o‘n kishini o‘ldirishdi, qolganlari tumtaraqay qochib 
ketishdi. Musulmonlar ularning tuya, qo‘ylarini g‘animat olib qaytishdi.  
Yo‘lda uchrab qolgan bani Xanifa qabilasining oqsoqoli Sumoma ibn Usolni asir olishdi. 
Rasululloh u kishini tanib izzat-ikrom bilan kutib oldilar. Garchand Sumoma 
musulmonchilikdan bosh tortgan bo‘lsa-da, payg‘ambar alayhas-salom uch kungacha 
mehmon qilib, qo‘yib yubordilar. Sarvari olamdan bunday iltifotlarni kutmagan Sumoma 
go‘zal xulq-atvorni, insoniylikni targ‘ib etadigan Islomdan bebahra yashash mumkin 
emasligini anglab yetdi va iziga qaytib, rasulullohga uchrashdi: "Ey Muhammad, 
dunyoda eng yomon ko‘rgan odamim sen eding, endi eng yaxshi ko‘rgan kishimga 
aylanding. Islom dini desa ensam qotardi, endi u hayotimning mazmuniga aylandi, 
yurtingni ko‘rishga toqatim yo‘q edi, endi u mening ham suyukli vatanim bo‘lib qoldi", 
deya imon keltirdi. Bu holdan payg‘ambar alayhis-salom juda quvondilar. Sumoma 
yurtiga qayta turib Ka’bani ziyorat qildi va musulmon bo‘lganini hammaga eshittirdi.  
Mushriklarning tirikchiligi Yamomaning don-duniga bog’liq bo‘lgani uchun unga qo‘l 
tekkizishmadi Sumoma to mushriklar imon keltirmaguncha Yamomaning donini 
yubormaslikka qasam ichdi. Doimiy don-dun manbaidan uzilgan mushriklar tang ahvolda 
qolishdi. Muhtojlik toshni yorar deganlaridek mushriklar ilojsizlikdan payg‘ambar alayhis-
salomga yalinib, Yamomaning donini olishlariga yordam berishlarini o‘tinishdi. Tabiatan 
rahmdil, odamlarga mehribon payg‘ambar alayhis-salom Sumomaga xat yozib quraysh 
xalqiga yuboriladigan don-dunni to‘xtamasligini aytdilar. Rasulullohning aytganini qildi.  
Sumoma Islom diniga e’tiqodi kuchli, pokdomon odam edi. Payg‘ambar alayhis-
salomning vafotlaridan keyin Yamoma xalqining bir qismi Islomdan yuz o‘girib, 
Musaylimaga ergashgan paytda u odamlarni bu niyatdan qaytarib: "Musaylimaning 
boshlayotgani zulmatga olib boradigan soxta yo‘l. Unga ergashganlarni Olloh badbaxt 
qiladi, o‘z ixtiyoringiz bilan baxtiqaro bo‘lishdan haqlaninglar", degan. Uning sa’y-
harakati bilan Yamoma xalqining ko‘pchchiligi Islom dinida sobit turdi. Olloh taolo u 
kishidan rozi bo‘lsin!