Microsoft Word nizami g?NC?Vi-sirl?R x?Zin?SI. doc

_______________ Milli Kitabxana _______________ 
221 
 
494  B. Burada saray şairlərinin aqibətinə  işarə olunur. Sultanın qızılı hesabına 
zərli əba geyən şeirbazlar axırda sultanın qəzəbinə düçar olur, bəzən dəmir çeynəmək, 
qılınc zərbəsi dadmaq dərəcəsinə  gəlib çatırlar. Burada saray şairlərinin boğazına 
əridilmiş qızıl tökmək dəbinə də işarə var. 
495  B. Nizaminin fikrincə, sultan qəzəbindən qorunmağa yeganə təminat şairin 
öz nəfsini cilovlamağı bacarmasıdır, o, civə kimi saf, təmiz qalmağı bacarmalıdır. 
Qədim kimyagərlərin fikrincə, qızıl civəyə doğru can atdığı halda, civə qızıla doğru 
can atmır. O müstəqildir, pakdır. 
497 B. Özləri verməyincə hökmdarlardan pul, mükafat, imtiyaz umma! 
500 B. Sənətkarın hörmətini, nüfuzunu ucaldan yalnız öz poeziyasıdır. Yalnız 
böyük poeziyası sayəsində o, göyün yeddinci qatında yerləşən  əfsanəvi Sidr ağacı 
mövqeyinə yüksələ bilər, cəmiyyətin  ən uca qatında mövqe tutan sultanlardan, 
şahlardan belə yüksək və əzəmətli görünər. 
501  B. Beyt "Şairlər - söz hökmdarıdır" ərəb məsəli üstündə qurulmuşdur. 
502 B. Sən  əsrlərin, fələklərin başı üstündən keçib gedə biləcək böyük, qadir, 
ülvi söz yaratmağa borclusan. Nəfsini cilovla, özünü gəldi-gedər  şahlar, sultanlar 
önündə alçaltma! 
503  B. Burada gündüzdən daha çox gecələr çalışan  şairlər  şama bənzədilir. 
Gündüzlər sakit dayanan şamlar yalnız gecələr yaşayır, əriyə-əriyə işıq saçmaqla ayıq-
sayıq ömür keçirirlər. 
508 B. Yalnız bədii sözün ləyaqətini uca tutan şairlər Ay kimi işıqlı, Günəş kimi 
qüdrətli poeziya yarada bilərlər. 
512 B. Düzəliş üçün şeirlərini başqa şairlərin ixtiyarına vermə, onlar sənin min bir 
əziyyətlə becərdiyin tarlanı tapdaya, inci düzdüyün sapı qıra bilərlər. 
515  B. Nizami öz poeziyasının inqilabi mahiyyətini işıqlandırır: Mən  şeri 
ümumxalq malı etdim, meyxanədən və saraya xidmət vəzifəsindən qurtardım, sənəti 
uca bir mövqeyə qaldırdım. 
516  B. Nizami Gəncəvi öz poeziyasının beynəlmiləl mahiyyətinə işarə vurur. Bu 
poeziya yalnız xirqə (qıldan toxunma, yamaqlı, cındır əba) geyən sufilər, dərvişlər və 
zahidlər üçün deyil, belinə zünnar (qıldan toxunmuş  kəmər) bağlayan xaçpərəstlər, 
məsihilər üçün də gərəklidir. Nizami poeziyası olan yerdə nə xirqəyə ehtiyac qalır, nə 
zünnara. Bütün bəşəriyyətə məxsus Nizami sənəti dini atributların hamısından yüksək 
dayanır. 
521 B. Harut və Marut - Tanrı tərəfindən göndərilmiş iki mələyin adıdır. Hər ikisi 
Zöhrə xanıma vurulub, onu yoldan çıxarmaq istəyirlər. Tanrının buyruğu ilə Zöhrə 
planetə çevrilir. Harut ilə Marut isə Babilistanda cəzaya məhkum olunur, dərin bir 
quyudan başıaşağı asılırlar. Poeziyada Harut, Marut, Babil sehr, əfsun rəmzi kimi 
işlədilirlər. Nizami ana yurdu Gəncəni Babilistana, öz poeziyasını isə cadugərlərin 
tilsimini qıran qüdrətə, habelə dan ulduzu Zöhrəyə bənzədir. 
 
  

---