Microsoft Word nizami g?NC?Vi-sirl?R x?Zin?SI. doc

_______________ Milli Kitabxana _______________ 
236 
 
Altıncı söhbət 
VARLIĞIN ETİBARI HAQQINDA 
 
1196 B. Bu göy rəngli pərdə - səma, fələk. 
Müvəqqəti vücud - insanlar. 
Beytin mənası: Yalnız insanlığa xidmət yolunu tutan insanlar yaşamağa və 
mənəvi ömrə layiqdirlər. Qalanları müvəqqətidirlər və həddindən artıq olduqları üçün 
gərəksizdirlər. İnsanlıq özünü özgələrə həsr etməkdən başlanır. Beleləri ədəb nuru ilə 
parlayan gözlərinin gövhərini başqalarının xidmət kəmərinə dikiblər. 
1198 B. Bu pərgar nöqtəsində, bu dönüb dolanan dünyada elə bir vücud yoxdur 
ki, müəyyən bir işlə məşğul olmasın. 
1199 B. Neçə yəhərli at – fələklər, göylər, ulduzlar. Süvarilər - insanlar. 
Beytin mənası: Kainatda hər  şey insan üçün yaradılıb.  İnsan öz zəka gücü 
sayəsində ulduzları köhlən kimi yəhərləyib çapa bilər, deməli, bütün kainat onun 
hökmündə, iradə və ixtiyarındadır. 
1200-1201 B. Nizaminin fikrincə, Tanrı  hələ "Ol!" (Kun!) əmri ilə kainatı 
yaratmaq  ərəfəsində  İnsanı düşünmüş, kainatı  İnsan üçün xəlq etdiyini 
qərarlaşdırmışdır. Buna görə Nizami insanın və  məhəbbətin hər  şeydən qədim, 
qocaman və əzəli olduğu fikrini qətiyyətlə bildirir. 
1202 B. Yəni yaxşını yamandan, gözəli eybəcərdən seçmək üçün sənə iradə  və 
ixtiyar verildi. 
1203 B. Quş  dəni necə  dənləyirsə,  əcəl də  səni eləcə  dənləyib torpağın kamına 
çəkəcəkdir.  İndi ki belədir, gözəl yaşamağın yolunu öyrən, maddi aləmi müvəqqəti 
say və mənəvi aləm üçün yaşa! 
1204 B. Leş yeyən kərkəs və quzğun kimi yaşama, təbiəti çırmaqlayan bu quşları 
tərk et və onların hamısının başı üstündə yaşarı, ruh, paklıq, nicatvericilik timsalı 
Simürğ kimi qanadlan! 
1205 B. Can qəfəsindəki quş - ruh, Nizaminin fikrincə, insan özü gəldi-gedər 
xilqət olsa da, ruhu əbədi, ölməzdir. İnsan cismində yaşasa da, özü bu cisimdən xeyli 
yüksəklərdə durur. 
1211 B. İki aləm: maddə və ruh aləmi. 
1214-1216 B. Nərgizin gözlərinə sürmə çəkən dan yelləri, misə qızıl rəngini verən 
kimyəvi iksir olduğu kimi insanı da insan mərtəbəsinə qaldıran onun ruhudur. Ürəkdə 
yerləşən ruhunun gücünü dərk edə bilsən, sən bütün kainatın sultanı, hökmranı ola 
bilərsən. Bəşəriyyətin ən böyük sərvəti olan elm və bədii söz də ruhun yetirməsidir, 
idrakın hər cür töhfələri də. Yalnız ruhuna xidmət et! 
1217 B. Ceyran göbəyi - ceyranın müşk vəzləri. "Müşk" deyilən  ətirli maddə 
burda yerləşir. 
 

---