Microsoft Word nizami g?NC?Vi-sirl?R x?Zin?SI. doc

_______________ Milli Kitabxana _______________ 
209 
 
İkinci misrada gülün qırmızılığı qadınlara məxsus heyz (aybaşı) 
hadisəsinə 
oxşadılır. Yağış yağanda gülün qırmızılığı nisbətən gedir, rəngi solur, deməli, heyzi 
aradan qalxır. 
40 B. 
Guya 
Tanrı ulduzları göyə düzməmiş, göyün rəngi hisli, paslı  təsir 
bağışlayırmış. Ulduzlar düzüləndən sonra göylər cilalanmış  və hazırkı görkəmini 
almışdır. 
Səbanın reyhanlara tapşırılması məcazdır. Tanrı tərəfindən ruzigarın pak və ətirli 
yaradılmasını alqışlayır. 
41 B. 
Torpağın qanı - torpağın qüdrəti, bərəkəti. Gülün qırmızılığı torpağın 
qanı, qüdrəti məcazı ilə mənalandırılır. Burada torpaqdan yaranmış insanın təbiətin ən 
böyük yetirməsi kimi qızılgülə bənzədilməsi ideyası da vardır. 
İkinci misrada idraki fəaliyyətin yalnız emosional ruh ilə qaynayıb qarışması 
zəminində fayda verəcəyi fikri irəli sürülür. Nizaminin fikrincə, yalnız, başı ilə 
düşünən, soyuq düşünən adam həqiqətə çata bilməz, həm də ürəklə düşünmək, ürək 
vasitəsilə fikirləşmək, düşüncəni hissi-emosional fəaliyyətlə birləşdirmək vacibdir. 
46 B. Vəhm (düşüncə) özünə güvənərək Tanrının mahiyyətini dərk etməyə 
çalışdı. Heyhat, nail olmadı. Göz (vəhmin gözləri) axtardı, heyhat, o da kainatda 
Tanrının bənzərini, tayını tapmadı. 
48 B. 
Kainatda 
Tanrının xəlq etdiyi hər nə varsa, hamısı onun eşqilə yaşayır, 
onun mahiyyətini dərk etməyə can atır. Heyhat, bu mumkün deyil.Yaradılmış 
yaradıcıdan yüksək dayana bilməz. 
49 B. 
Sidr  (Sidrət ül-Müntəha) Quran təliminə görə göyün yeddinci qatında 
bitmiş  əzəmətli bir ağacın adıdır.    Sidr  ağacının qol-budağında  əyləşənlər və  ərşə 
çıxanlar mələklərdir. 
50 B. 
Fələklər  (göylər, çərx) Tanrının qolu bağlı köləsidir. Fəqət hamısının, 
yerin də, göyün də ürəyi onun məhəbbətilə döyünür. 
    52 
B. Tanrının yaratdığı kainat sonsuz olduğu üçün bizim gördüyümuz dünya 
nemətləri onun cəlalı qarşısında bircə danə kimidir. Sonsuz gülşənlərinin, bağlarının 
yanında əfsanəvi cənnət bağı (İrəm bağı) heç kimidir. 
53 B. 
Tovhid - təktanrılıq, monoteizm, Tanrının bircə, yeganə vahid olmasını 
qəbul etmək. Nizaminin ata yurdu Gəncə, bu məfkurəni qəbul etdiyinə görə 
çiçəklənir, bar, bəhər yetirir.