Microsoft Word navoiy nasoyimul-muhabbat lotin ziyouz com doc

 «Mutu qabla an tamutu»
 – tasavvuf mafkurasining shakllanishi va jadal taraqqiy topishida 
payg‘ambarimiz Muhammad alayhissalomning bir talay hadislari muhim o‘rin tutgan. So‘fiylik 
tushunchasining negizini tashkil etgan «mutu qabla an tamutu», ya’ni «O‘lmasdan burun o‘ling» degan 
hadis so‘fiy, eran, abdol – xullas, Haq oshiqlari uchun ilohiy bir dastur va amaliy hayot nizomiga 
aylangan. Darhaqiqat, «O‘lmasdan burun o‘lish» sifati va holini kamolga yetkazmasdan na tasavvufiy 
hayot va axloqda, na ishqu oshiqlikda oliy maqomlarga yuksalib bo‘lmaydi. Shuning uchun ham Imom 
Rabboniy, «...o‘lmasdan burun o‘lim haqiqatga aylanmaguncha, muqaddas Zotga yetib bo‘lmas... Bu 
fano holi valoyat (valiylik) martabalariga tashlanadigan ilk qadam va ishning ibtidosida hosil 
bo‘ladigan bir kamol darajasi erur», deganlar. Shu bois Haq taoloning xos odamlari sayru sulukda ishni 
«o‘lmasdan burun o‘lish» dan boshlagan va bu muroqaba tarzida amalga oshirilgan bo‘lib, uning ijro 
shaklini Muhammad Nuriy Shamsiddin Naqshbandiy shunday tasvirlagan: «Haq yo‘lchisi – solik 
muroqaba bilan mashg‘ul bo‘lib, shaxsiy istaklarndan butunlay kechar, aqliga kelgan narsalarni bir 
yonga surib, fikrlashdan ham to‘xtar. Shu hol ila vujud a’zolarin jonsiz hisoblab, ko‘zlarin ham yumar. 
Go‘yo shu ahvolda o‘lim hukmi kelganu u bu foniy dunyoni tark qilgan. Shundan so‘ng solik o‘zini 
qabrda tasavvur etgan. Oradan ma’lum fursat o‘tib, jasad va suyaklari ham chirigan. Vujud tuproqqa 
qorishib ketgan va undan hech nomu nishon qolmagan. Biroq uning ruhi bilan hisob-kitoblar davom 
etgan... Ana shunday muroqaba eng ozi bilan–bir, o‘rtacha –ikki, ko‘pi bilan –uch soat davom etgan. 
Buning oqibatida esa «O‘lmasdan burun o‘ling» amrining siri ochilgan». 

---

Alisher Navoiy. Nasoyim ul-muhabbat