Microsoft Word navoiy garoyibus sigar lotin ziyouz com doc

www.ziyouz.com

 kutubxonasi 

6

 Bu yanglig‘ falaktazyin dargohdinu bu nav’ arshoyin bargohdin xitobi sadmatomizu hukmi 

hayratangiz yetishti. Mazmuni bukim, ey qadimiy bandayi xosu ey boyiriy xodimi zaviy-ul-ixtisos, 

burung‘i ikki devonkim, bizning hukmu xitobimiz bila murattab qilding va kulliyotu juzviyotin bizning 

mashvaratu ta’limu istisvobimiz bila tuzattingkim, birining ishqomiz abyotidin bu eski dayrning rafi’ 

toqida ushshoqning sho‘ru g‘avg‘osidur va yana birining shavqangiz g‘azaliyotidin bu qadimiy mani’ 

gunbad ravoqida muhabbat ahlining xo‘yu alolosi. Andin so‘ngra yig‘ilg‘an ash’orningu nazm 

rishtasig‘a tortilg‘an durri shahvorning adadi burung‘i devonlardin ortqan chog‘lig‘durur va bu latofati 

sifoti xo‘blar va malohati simoti mahbublar bila yana ikki devon tartib bersa bo‘lurdek ma’lum 

bo‘ladur. Netgungdurkim, bu ishdin dilbandroq bo‘lg‘ayu ne qilg‘ungdurkim, bu shug‘ldin 

sudmandroq bo‘lg‘ay. Emdi avlo budurkim, bu g‘arib ishga ko‘ngul kelturgaysen, balki hukm bu 

erurkim, bu ajib amrg‘a xoma surgaysenu tafakkur xilvatgohida xayol sho‘xu ra’nolari bila bazm 

tuzgaysen va to falak gardish qilur bashar jinsining xayolig‘a kelmagan a’jubani elga ko‘rguzgaysen. 

O‘zung bilursenkim, nazm harimining xoslariyu she’r bahrining g‘avvoslarikim, ruhparvar navolig‘ 

anfoslaridin zamona bazmi to‘lubtur va xayol daryosidin chiqarg‘on qiymatiy guharlaridin davron 

libosi javohir bila murassa’ bo‘lubtur, hech qaysi olamning rub’i maskunin ola olmaydur va to‘rt 

gavhardin murakkab bo‘lg‘an bashar xayli hech qaysidin to‘rt devon yodgor qolmaydur. Bir o‘z asrida 

ganji ma’naviy Amir Xusrav Dehlaviyni derlarkim, sulton Malikshoh Alp Arslon otig‘a to‘rt devon 

murattab qilmish bo‘lg‘ayu xotimasini aning oti bila muzayyal etmish bo‘lg‘ay va bu ishi ul 

zamonning yaxshi-yomoni qulog‘iga yetmish bo‘lg‘ay, agarchi bu so‘z mazkurdur, ammo ul devonlar 

ma’dumdur va ul ma’dumlarning agarchi asomiysi mavjuddur, ammo vujudi noma’lumdur. Xayolig‘a 

o‘tkarib, varaqqa nigorish qilmag‘anmu erkin, yo tiliga kechurub, tartib yuzidin nasaqqa guzorish 

bermaganmu erkinkim, «Xamsa»siyu soyir manzum kutubu rasoili o‘z holi bila mavjuddur. Bu to‘rt 

devoni zamon ahlidin mehru vafo va insofu muruvvatdek nobud. Chun senga tavfiq madad qilipturu bu 

maqsudning hech kimga yig‘ilmag‘an moddasi yig‘iliptur, tilarbizkim, fursatni g‘animat bilgaysenu bu 

muddao husulig‘a rag‘bat qilg‘aysen. 

 Bu hukm chun qulog‘img‘a yetishti, ajzu zabunluq o‘tining dudi ko‘nglumdin dimog‘img‘a 

yetishtikim, hukm qaviy erdiyu mahkum zaif va amr bag‘oyat kulliy erdiyu ma’mur asru nahif va 

ra’sha paykarimg‘a tazalzul soldiyu xavosu xayolim xayli bir-biridin qo‘zg‘aldi. Ne uzr ayturg‘a 

zahravu jur’atim va ne qabul qilurg‘a havsalavu quvvatim, agarchi uzr dilpazir emas erdi, ammo o‘z 

ajzi holimni arzg‘a yetkurmakdin ham guzir emas erdi. 

 

R u b o i ya: 

 

Dedimki, bu ishdakim, bo‘lurmen ma’mur, 

Har nechakim tutmasam o‘zumni ma’zur, 

Lek ishtaki, ajdahog‘a kelturgay zo‘r, 

Zo‘r etkay o‘ziga, istasa qilmoq mo‘r. 

 

 Ul humoyun zamirning oyinayi getiynamoyida ravshanu paydodur va ul pokiza ko‘ngulning jomi 

jahonoroyida mubarhanu huvaydokim, bu bandayi faqirg‘a ne notavonlig‘lar shikast berdiyu bu zarrayi 

haqirg‘a ne sargardonlig‘lar dast berdi. Agarchi marazimg‘a sihhat umidi paydo bo‘luptur, ammo 

hanuz g‘izo bila sharbatkim, ichilur, yeyilur, misqol tarozusi bila tortilur va tongdin aqshomg‘acha soat 

shishasig‘a ko‘z tikilur va agarchi za’-fimg‘a quvvat imkoni zohir bo‘luptur, ammo hanuz buzug‘ 

koshonamdin chiqarg‘a qo‘pmoq tilasam, osilg‘an idbori ankabut torlari dastgirim bo‘lub madad 

yetkurmaguncha, tebranmakka tobu tavon va harakatqa maqdur, balki imkon yo‘qtur; pashsha yuz pili 

damon torta olmag‘an yukni nechuk tortqay, bataxsiskim, majruhu ranjur dag‘i bo‘lg‘ay, mo‘rcha ming 

sheri jiyon qila olmag‘an ishni nechuk qila olg‘ay, xususankim, bemoru sihhat tariqidin mahjur dag‘i 

bo‘lg‘ay. 

---

Alisher Navoiy. G‘aroyib us-sig‘ar